BÀI 47. SỰ TẠO ẢNH TRONG MÁY ẢNH
I. LÍ THUYẾT TRỌNG TÂM
1. Cấu tạo của máy ảnh
+ Máy ảnh là một dụng cụ dùng để thu ảnh một vật mà ta muốn chụp trên một phim.
+ Hai bộ phận chính của máy ảnh là vật kính và buồng tối.
- Vật kính là một thấu kính hội tụ.
- Trong buồng tối có lắp phim (đóng vai trò là màn) để thu ảnh của vật trên đó.
+ Trong các máy ảnh kĩ thuật số hiện nay, tấm cảm biến thay cho phim, lưu hình ảnh vào các thẻ nhớ trong máy.
2. Ảnh của một vật trên phim
+ Ảnh của vật trên phim luôn là ảnh thật, ngược chiều và nhỏ hơn vật.
+ Lưu ý: Để thu ảnh rõ nét trên phim cần điều chỉnh khoảng cách từ vật kính đến phim.
II. PHƯƠNG PHÁP GIẢI BÀI TẬP
Sự tạo ảnh bởi máy ảnh
+ Ảnh của vật tạo bởi máy ảnh là ảnh thật, như vậy các bước vẽ ảnh giống nhau các bước vẽ ảnh thật tạo bởi thấu kính hội tụ.
+ Xác định vị trí vật, ảnh; kích thước vật, ảnh tạo bởi máy ảnh giống với các bước làm trong thấu kính hội tụ, trong đó vật kính của máy ảnh chính là thấu kính hội tụ và màn ảnh là vị trí ảnh.
III. GIẢI BÀI TẬP SÁCH GIÁO KHOA
Câu C1 (trang 126 SGK Vật Lí 9):
Ảnh của vật trên tấm kính mờ (đóng vai trò của phim) là ảnh thật hay ảnh ảo? Cùng chiều hay ngược chiều với vật? To hay nhỏ hơn vật?
Trả lời:
Ảnh của vật trên tấm kính là ảnh thật, ngược chiều với vật và nhỏ hơn vật.
Câu C2 (trang 126 SGK Vật Lí 9):
Hiện tượng nào em quan sát được chứng tỏ vật kính của máy ảnh là thấu kính hội tụ?
Trả lời:
Hiện tượng thu được ảnh trên phim của vật thật chứng tỏ vật kính của máy ảnh là thấu kính hội tụ.
Câu C3 (trang 127 SGK Vật Lí 9):
Vẽ ảnh của một vật có dạng một đoạn thẳng, đặt vuông góc với trục chính của vật kính (hình 47.4). Trong hình này: AB là vật, O là quang tâm của vật kính, PQ là vị trí đặt phim, khoảng cách từ vật đến vật kính là 2 m, từ phim đến vật kính là 5 cm. Hình vẽ không cần đúng tỉ lệ.
Trả lời:
Ta có thể vẽ ảnh của vật AB như sau:
– Vẽ tia sáng từ B qua quang tâm O truyền thẳng tới cắt phim PQ tại ảnh B’ của B.
– Từ B kẻ tia BI song song với trục chính cho tia ló IB’. Tia ló này cắt trục chính tại tiêu điểm F’.
– Hạ B’ vuông góc với trục chính thì A’B’ là ảnh của AB tạo bởi vật kính.
Câu C4 (trang 127 SGK Vật Lí 9):
Dựa vào hình vẽ trong C3 hãy tính tỉ số giữa chiều cao của ảnh với chiều cao của vật và để khẳng định những nhận xét của em trong Cl.
Trả lời:
Ta có: AO = 2 m; A’O = 5 cm
Xét hai tam giác đồng dạng là: ΔA’B’O và ΔABO ta có:
\(\frac{{A}'{B}'}{AB}=\frac{{A}'O}{AO}=\frac{5}{200}=\frac{1}{40}\cdot\)
Vậy ảnh trên phim nhỏ hơn vật 40 lần.
Câu C6 (trang 127 SGK Vật Lí 9):
Một người cao l,6 m được chụp ảnh và đứng cách vật kính của máy ảnh là 3 m. Phim cách vật kính 6 cm. Hỏi người ấy trên phim cao bao nhiêu xentimet?
Trả lời:
Kí hiệu người là AB, ảnh của người trên phim là A’B’, vật kính máy ảnh đặt tại O.
Ta có: AO = 3 m = 300 cm; A’O = 6 cm; AB = 1,6 m = 160 cm.
Xét hai tam giác đồng dạng là: ΔA’B’O và ΔABO ta có:
\(\frac{{A}'{B}'}{AB}=\frac{{A}'O}{AO}\Rightarrow {A}'{B}'=AB.\frac{{A}'O}{AO}=160.\frac{6}{300}=3,2\,cm.\)
Vậy chiều cao của người trên phim ảnh là 3,2 cm.
Trên đây là gợi ý giải bài tập Vật Lý 9 bài thực hành đo tiêu cự của thấu kính hội tụ do giáo viên Ican trực tiếp biên soạn theo chương trình mới nhất. Chúc các bạn học tập vui vẻ.