TRAU DỒI VỐN TỪ
I. HƯỚNG DẪN SOẠN BÀI
* RÈN LUYỆN ĐỂ NẮM VỮNG NGHĨA CỦA TỪ VÀ CÁCH DÙNG TỪ
Câu 1 (Sách giáo khoa Ngữ văn 9 tập 1 – trang 99)
* Tác giả nhấn mạnh hai vấn đề:
- Tiếng Việt của chúng ta rất giàu. Tiếng Việt có khả năng đáp ứng mọi nhu cầu diễn đạt của người Việt.
- Không sợ tiếng ta nghèo, chỉ sợ chúng ta không biết dùng tiếng ta.
=> Cần có ý thức rèn luyện để nắm vững nghĩa của từ và cách dùng từ.
Câu 2 (Sách giáo khoa Ngữ văn 9 tập 1 – trang 100)
Câu | Lỗi sai | Sửa lỗi |
a | Thừa từ đẹp vì thắng cảnh đã có nghĩa là cảnh đẹp. | Bỏ từ đẹp. |
b | Sai từ dự đoán vì dự đoán có nghĩa là đoán trước tình hình, sự việc nào đó có thể xảy ra trong tươang lai. | Dự đoán à ước tính/ phỏng đoán. |
c | Sai từ đẩy mạnh vì đẩy mạnh có nghĩa là thúc đẩy cho phát triển nhanh lên. | Đẩy mạnh à mở rộng |
- Bài học: Muốn “biết dùng tiếng ta”, chúng ta cần phải nắm được đầy đủ và chính xác nghĩa của từ.
* RÈN LUYỆN ĐỂ LÀM TĂNG VỐN TỪ
Câu 1 (Sách giáo khoa Ngữ văn 9 tập 1 – trang 100)
- Tô Hoài đã lấy tấm gương rèn luyện ngôn từ của đại thi hào Nguyễn Du để khuyên chúng ta: học hỏi để biết thêm những từ mà mình chưa biết. Đó là cách hiệu quả để làm tăng vốn từ của mình.
II. KIẾN THỨC TRỌNG TÂM
- Muốn sử dụng tốt tiếng Việt, trước hết cần trau dồi vốn từ. Rèn luyện để nắm được đầy đủ và chính xác nghĩa của từ và cách dùng từ là việc rất quan trọng để trau dồi vốn từ.
- Rèn luyện để biết thêm những từ chưa biết, làm tăng vốn từ là việc thường xuyên phải làm để trau dồi vốn từ.
III. GỢI Ý LUYỆN TẬP
Câu 1 (Sách giáo khoa Ngữ văn 9 tập 1 – trang 101)
Từ | Nghĩa |
Hậu quả | Kết quả xấu |
Đoạt | Chiếm được phần thắng |
Tinh tú | Sao trên trời |
Câu 2 (Sách giáo khoa Ngữ văn 9 tập 1 – trang 101)
Các từ Hán Việt | Nghĩa |
Tuyệt chủng, tuyệt giao, tuyệt tự, tuyệt thực | Dứt, không còn gì |
Tuyệt đỉnh, tuyệt mật, tuyệt tác, tuyệt trần | Cực kì, nhất |
Đồng âm, đồng bào, đồng chí, đồng dạng, đồng bộ, đồng khởi, đồng niên, đồng môn, đồng thoại, đồng sự | Cùng nhau, giống nhau |
Đồng ấu, đồng dao | Trẻ em |
Trống đồng | Chất đồng |
Câu 3 (Sách giáo khoa Ngữ văn 9 tập 1 – trang 102)
Câu | Sửa lỗi |
a | Im lặng à yên lặng |
b | Thành lập à thiết lập |
c | Cảm xúc à cảm động |
Câu 4 (Sách giáo khoa Ngữ văn 9 tập 1 – trang 102)
Tiếng Việt là một ngôn ngữ trong sáng và giàu đẹp. Điều đó được thể hiện trước hết qua ngôn ngữ của những người nông dân. Muốn giữ gìn sự trong sáng và giàu đẹp của ngôn ngữ dân tộc, chúng ta cần phải học tập lời ăn tiếng nói của họ.
Câu 5 (Sách giáo khoa Ngữ văn 9 tập 1 – trang 103)
Dựa theo ý kiến trên, có một số cách để làm tăng vốn từ:
- Nghe: Quan sát, lắng nghe lời nói hàng ngày của những người xung quanh, trên các phương tiện thông tin đại chúng.
- Hỏi: Khi gặp những từ khó, không giải thích được nên tra từ điển, hỏi thầy cô.
- Thấy, xem: Đọc sách báo, nhất là các tác phẩm văn học.
- Ghi: Ghi lại những gì đã nghe, đã đọc để ghi nhớ, tích lũy vốn từ.
Câu 6 (Sách giáo khoa Ngữ văn 9 tập 1 – trang 103)
Câu | Từ cần điền |
a | Điểm yếu |
b | Mục đích cuối cùng |
c | Đề đạt |
d | Láu táu |
e | Hoảng loạn |
Câu 7 (Sách giáo khoa Ngữ văn 9 tập 1 – trang 103)
a. Nhuận bút là tiền trả cho người viết một tác phẩm nào đó như sách, vở hoặc báo chí.
- Thù lao là “trả công để bù đắp công sức lao động đã bỏ ra” (động từ) hoặc khoản tiền trả công để bù đắp vào lao động đã bỏ ra” (danh từ).
Đặt câu:
- Tiền nhuận bút tôi nhận từ mỗi bài báo là 1 triệu đồng.
- Một người công nhân trong nhà may nhận được thù lao mỗi tháng là 3 triệu đồng.
b. Tay trắng là không có chút vốn liếng, của cải gì.
- Trắng tay là đã từng có của cải nhưng bị mất sạch tất cả, không còn gì.
Đặt câu:
- Anh ấy làm giàu từ hai bàn tay trắng
- Vì chơi bời trác táng nên sau một thời gian ngắn, anh ấy đã trắng tay.
c. Kiểm điểm là xem xét, nhìn nhận lại những thiếu sót về công việc hoặc hành động đã làm. Kiểm kê là kiểm lại số lượng, chất lượng tài sản còn bao nhiêu và đang ở trong tình trạng như thế nào.
Đặt câu:
- Chúng ta cần tự kiểm điểm bản thân để có thể tiến bộ.
- Chị ấy đang kiểm kê lại hàng hóa sau một tháng bán hàng.
d. Lược khảo: nghiên cứu khái quát không đi vào chi tiết. Lược thuật: kể lại tóm tắt sự kiện.
Đặt câu:
- Đây là công trình lược khảo về lịch sử của Hà Nội.
- Anh hãy lược thuật lại dự án sắp triển khai.
Câu 8 (Sách giáo khoa Ngữ văn 9 tập 1 – trang 104)
a. Những cặp từ ghép có trật tự khác nhau: tốt tươi – tươi tốt; khỏe mạnh – mạnh khỏe; tranh đua – đua tranh; ốm đau – đau ốm; nhà cửa – cửa nhà; tiền bạc – bạc tiền; chân tay – tay chân; màu mỡ - mỡ màu, …
b. Những cặp từ láy có trật tự khác nhau: lửng lơ – lơ lửng; đớn đau – đau đớn; ngẩn ngơ – ngơ ngẩn; thầm thì – thì thầm; xót xa – xa xót;…
Câu 9 (Sách giáo khoa Ngữ văn 9 tập 1 – trang 104)
- Bất (không, chẳng): Bất hiếu, bất nhân
- Bí (kín): Bí mật, bí hiểm
- Đa (nhiều): Đa nghĩa, đa giác
- Đề (nâng, nêu ra): Đề bạt, đề cử
- Gia (thêm, vào): Gia cố, gia công
- Giáo (dạy, bảo): Giáo dục, giáo án
- Hồi (về, trở lại): Hồi hương, hồi sinh
- Khai (mở, khơi): Khai trương, khai mạc
- Quảng (rộng, rộng rãi): Quảng cáo, quảng trường
- Suy (sút, kém): suy nhược, suy tàn
- Thuần (ròng, không pha tạp): thuần chủng, thuần khiết
- Thủ (đầu, đầu tiên, đứng đầu): thủ đô, thủ khoa
- Thuần (thật, chân thật, chân chất): thuần phác, thuần hậu
- Thủy (nước): thủy phân, thủy điện
- Tư (riêng): tương tư, tư hữu
- Trữ (cất, chứa): dự trữ, lưu trữ
- Trường (dài): trường ca, trường kì
- Trọng (nặng, coi trọng, coi là quý): trọng lượng, trọng âm
- Vô (không, không có): vô phúc, vô bổ
- Xuất (đưa ra, cho ra): xuất khẩu, xuất giá
- Yếu (quan trọng): yếu điểm, cốt yếu
Hy vọng Soạn bài Trau dồi vốn từ của ICAN soạn thảo giúp bạn học tốt Ngữ Văn 9 tốt hơn. Chúc bạn học tập vui vẻ