BÀI 54. POLIME
I. LÝ THUYẾT TRỌNG TÂM
A. KHÁI NIỆM VỀ POLIME
1. Polime là những chất có phân tử khối rất lớn do nhiều mắt xích liên kết với nhau tạo nên.
Polime được phân thành hai loại chính:
2. Cấu tạo và tính chất của polime
- Phân tử polime được cấu tạo bởi nhiều mắt xích liên kết với nhau tạo nên.
Thí dụ: Polietilen (-CH2-CH2-)n có mắt xích là -CH2-CH2-
- Các mắt xích liên kết với nhau tạo thành mạch thẳng hoặc mạch nhánh.
- Các polime thường là chất rắn, không bay hơi.
- Hầu hết các polime không tan trong nước hoặc các dung môi thông thường.
B. ỨNG DỤNG CỦA POLIME
1. Chất dẻo
- Chất dẻo là một loại vật liệu chế tạo từ polime và có tính dẻo.
- Thành phần chủ yếu của chất dẻo là polime, có thể có một số chất khác như: chất hóa dẻo, chất độn, chất phụ gia.
- Chất dẻo có nhiều ưu điểm như: nhẹ, bền, cách điện, cách nhiệt, dễ gia công,...
- Ngày nay, chất dẻo đã thay thế kim loại, sành sứ, thủy tinh trong nhiều lĩnh vực.
2. Tơ
- Tơ là những polime thiên nhiên hay tổng hợp có cấu tạo mạch thẳng và có thể kéo dài thành sợi.
- Tơ được phân loại theo sơ đồ sau:
- Tơ hóa học có nhiều ưu điểm hơn tơ thiên nhiên, chúng thường bền, đẹp, khi giặt dễ sạch, phơi mau khô, …
3. Cao su
- Cao su là polime thiên nhiên hay tổng hợp có tính đàn hồi.
- Cao su được phân thành cao su thiên nhiên và cao su tổng hợp.
- Ưu điểm của cao su là tính đàn hồi, không thấm nước, không thấm khí,...
- Cao su được sử dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực.
II. PHƯƠNG PHÁP GIẢI BÀI TẬP
Bài tập thuộc phần kiến thức polime chủ yếu là các bài tập lý thuyết. Do vậy học sinh cần ghi nhớ một số kiến thức sau liên quan đến polime:
- Polime là những chất có phân tử khối rất lớn do nhiều mắt xích liên kết với nhau tạo nên.
Polime được phân thành hai loại chính là polime thiên nhiên và polime tổng hợp.
- Các polime thường là chất rắn, không bay hơi.Hầu hết các polime không tan trong nước hoặc các dung môi thông thường, bền vững trong tự nhiên.
- Chất dẻo, tơ, cao su là nguồn nguyên liệu quan trọng trong đời sống và sản xuất.
III. GIẢI BÀI TẬP SÁCH GIÁO KHOA
Bài 1 (trang 165 SGK Hoá học 9):
Chọn câu đúng nhất trong các câu sau:
a) Polime là những chất có phân tử khối lớn.
b) Polime là những chất có phân tử khối nhỏ.
c) Polime là những chất có phân tử khối rất lớn do nhiều loại nguyên tử liên kết với nhau tạo nên.
d) Polime là những chất có phân tử khối rất lớn do nhiều mắt xích liên kết với nhau tạo nên.
Hướng dẫn giải:
Chọn D.
Bài 2 (trang 165 SGK Hoá học 9):
Hãy chọn những từ và cụm từ thích hợp rồi điền vào các chỗ trống:
a) Polime thường là chất … không bay hơi.
b) Hầu hết các polime đều … trong nước và các dung môi thông thường.
c) Các polime có sẵn trong thiên nhiên gọi là polime … còn các polime do con người tổng hợp ra từ các chất đơn giản gọi là polime …
d) Polietilen và poli(vinyl clorua) là loại polime … còn tình bột và xenlulozơ là loại polime …
Hướng dẫn giải:
Các cụm thích hợp là:
a) Polime thường là chất rắn không bay hơi.
b) Hầu hết các polime đều không tan trong nước và các dung môi thông thường.
c) Các polime có sẵn trong thiên nhiên gọi là polime thiên nhiên còn các polime do con người tổng hợp ra từ các chất đơn giản gọi là polime tổng hợp.
d) Polietilen và poli(vinyl clorua) là loại polime tổng hợp còn tinh bột và xenlulozơ là loại polime thiên nhiên.
Bài 3 (trang 165 SGK Hoá học 9):
Trong các phân tử polime sau: polietilen, xenlulozơ, tinh bột (aminopectin), poli(vinyl clorua), những phân tử polime nào có cấu tạo mạch giống nhau? Hãy chỉ rõ loại mạch của các phân tử polime đó.
Hướng dẫn giải:
Phân tử polime có cấu tạo mạch thẳng: polietilen, poli(vinyl clorua), xenlulozơ.
Phân tử polime có cấu tạo mạch nhánh: tinh bột (aminopectin).
Bài 4 (trang 165 SGK Hoá học 9):
a) Hãy viết công thức chung, công thức một mắt xích của PVC?
b) Mạch phân tử PVC có cấu tạo như thế nào ?
c) Làm thế nào để phân biệt được da giả làm bằng PVC và da thật ?
Hướng dẫn giải:
a) Công thức mắt xích của PVC là:
b) Mạch phân tử PVC là mạch không nhánh (mạch thẳng).
c) Đốt cháy mỗi mẫu da, nếu có mùi khét là da thật, không có mùi khét là da giả.
Bài 5 (trang 165 SGK Hoá học 9):
Khi đốt cháy một loại polime chỉ thu được khí CO2 và hơi nước với tỉ lệ số mol CO2 : số mol H2O = 1 : 1. Hỏi polime trên thuộc loại nào trong số các polime sau: polietilen, poli(vinyl clorua), tinh bột, protein? Tại sao?
Hướng dẫn giải:
- Khi đốt cháy một loại polime cho số mol CO2 bằng số mol H2O => nC : nH = 1:2 => polime đó là polietilen.
- Poli(vinyl colrua), protein khi đốt cháy sẽ có sản phẩm khác ngoài CO2, H2O.
- Tinh bột đốt cháy cho tỉ lệ số mol CO2 khác số mol H2O.
Gợi ý giải Hoá 9 bài Polime, lý thuyết trọng tâm, giải bài tập sách giáo khoa bài polime do đội ngũ giáo viên ican trực tiếp biên soạn.