TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN THUYẾT MINH
I. HƯỚNG DẪN SOẠN BÀI
Câu 1 (Sách giáo khoa Ngữ văn 8 tập 1 – trang 114)
- Văn bản a: Trình bày đặc điểm, công dụng của cây dừa với cuộc sống người Bình Định.
- Văn bản b: Giải thích nguyên nhân lá cây có màu xanh.
- Văn bản c: Giới thiệu thành phố Huế.
- Các văn bản đã học:
+ Cầu Long Biên – chứng nhân lịch sử.
+ Thông tin về Ngày Trái Đất năm 2000.
+ Bài toán dân số.
+ Ôn dịch, thuốc lá…
Câu 2 (Sách giáo khoa Ngữ văn 8 tập 1 – trang 114)
a. Các văn bản trên không thể xem là văn bản tự sự hay miêu tả hay nghị luận, biểu cảm được vì:
- Văn miêu tả:
+ Tái hiện các tính chất, thuộc tính sự vật, hiện tượng làm cho chúng hiển hiện.
+ Mục đích: Giúp con người cảm nhận và hiểu được chúng.
- Văn tự sự:
+ Trình bày các sự việc (sự kiện) có quan hệ nhân quả dẫn đến kết cục, biểu lộ ý nghĩa.
+ Mục đích: Biểu hiện con người, quy luật đời sống, bày tỏ tình cảm, thái độ.
- Văn biểu cảm:
+ Bày tỏ trực tiếp hoặc gián tiếp tình cảm, cảm xúc của con người đối với con người, thiên nhiên, xã hội, sự vật.
+ Mục đích: Bày tỏ tình cảm và khơi gợi sự đồng cảm.
- Văn nghị luận:
+ Trình bày tư tưởng, quan điểm đối với tự nhiên, xã hội, con người và tác phẩm văn học bằng các luận điểm, luận cứ và cách lập luận.
+ Mục đích: Thuyết phục mọi người tin theo cái đúng, cái tốt, từ bỏ cái sai, cái xấu.
- Các văn bản đã cho cung cấp những thông tin để người đọc/ người nghe hiểu về đối tượng.
b. Các văn bản trên đều cung cấp tri thức khách quan về sự vật, giúp người đọc hiểu sự vật đúng đắn, đầy đủ. Bởi vậy mà chúng trở thành một kiểu riêng.
c. Các văn bản đã cho thuyết minh về đối tượng bằng phương thức trình bày, giới thiệ, giải thích.
d. Ngôn ngữ của các văn bản trên chính xác, hấp dẫn.
II. KIẾN THỨC TRỌNG TÂM
- Văn bản thuyết minh là kiểu văn bản thông dụng trong mọi lĩnh vực đời sống nhằm cung cấp tri thức (kiến thức) về đặc điểm, tính chất, nguyên nhân,… của các hiện tượng và sự vật trong tự nhiên, xã hội bằng phương thức trình bày, giới thiệu, giải thích.
- Tri thức trong văn bản thuyết minh đòi hỏi khách quan, xác thực, hữu ích cho con người.
- Văn bản thuyết minh cần được trình bày chính xác, rõ ràng, chặt chẽ và hấp dẫn.
III. GỢI Ý LUYỆN TẬP
Câu 1 (Sách giáo khoa Ngữ văn 8 tập 1 – trang 117)
- Các văn bản đã cho đều là văn bản thuyết minh vì:
+ Văn bản a cung cấp thông tin về cuộc khởi nghĩa của Nông Văn Vân theo phương thức trình bày.
+ Văn bản b cung cấp thông tin về con giun đất theo phương thức giới thiệu, trình bày.
Câu 2 (Sách giáo khoa Ngữ văn 8 tập 1 – trang 118)
Văn bản “Thông tin về Ngày Trái Đất năm 2000” thuộc kiểu văn bản nghị luận.
- Phần nội dung thuyết minh trong văn bản này: tác hại của bao bì ni lông. Phần này là cơ sở, tiền đề cho lời kêu gọi, tăng sức thuyết phục, độ tin cậy cho văn bản.
Câu 3 (Sách giáo khoa Ngữ văn 8 tập 1 – trang 118)
- Các văn bản tự sự, miêu tả, biểu cảm hay nghị luận cần có các yếu tố thuyết minh để giới thiệu nhân vật, sự việc, đối tượng miêu tả, biểu cảm; làm cho bài văn trở nên thuyết phục, đáng tin hơn.
Gợi ý Văn 8 Soạn bài Tìm hiểu chung về văn bản thuyết minh do giáo viên Ican trực tiếp biên soạn theo chương trình mới nhất. Chúc bác bạn học tập vui vẻ.