NGUYÊN TỐ HÓA HỌC
A. LÝ THUYẾT TRỌNG TÂM
I. Nguyên tố hóa học là gì?
1. Định nghĩa:
Nguyên tố hóa học là tập hợp những nguyên tử cùng loại, có cùng số proton trong hạt nhân.
2. Kí hiệu hóa học:
- Kí hiệu hóa học: thường lấy chữ cái đầu (in hoa) tên Latinh, trường hợp nhiều nguyên tố có chữ cái đầu giống nhau thì KHHH của chúng có thêm chữ thứ hai (viết thường).( xem chi tiết bảng tr.42)
VD: Cacbon: C, Canxi: Ca, Đồng: Cu
- Ý nghĩa: Chỉ nguyên tố hóa học đã cho, chỉ một nguyên tử của nguyên tố đó.
VD: 2O: Chỉ hai nguyên tử Oxi.
II. Nguyên tử khối
- Là khối lượng của một nguyên tử tính bằng đơn vị Cacbon (đvC)
1đvC = \(\frac{1}{12}\)khối lượng của một nguyên tử Cacbon
1đvC = \(\frac{1}{12}\)1,9926.10-23 = 1,6605.10-24g = 1,6605.10-27 kg
- Ví dụ: NTK C = 12đvC, O = 16 đvC
III. Có bao nhiêu nguyên tố hóa học?
- Có khoảng trên 110 nguyên tố hóa học, Oxi là nguyên tố phổ biến nhất, chiếm 1 nửa trong vỏ trái đất (49,4%).
- Một số lưu ý khi làm bài tập về nguyên tố hóa học:
- Cần phải nhớ định nghĩa về nguyên tố hóa học.
- Biết cách viết các kí hiệu hóa học của các nguyên tố và ý nghĩa của nó.
- Biết được nguyên tử khối của các nguyên tố.
B. GIẢI BÀI TẬP SÁCH GIÁO KHOA
Bài 1 (trang 20 SGK Hoá học 8):
Ghép vào vở bài tập những câu sau đây với đầy đủ các từ hay cụm từ thích hợp.
a) Đáng lẽ nói những ... loại này, những ... loại kia, thì trong hóa học nói ... hóa học này ... hóa học kia.
b) Những nguyên tử có cùng ... trong hạt nhân đều là ... cùng loại, thuộc cùng một ... hóa học.
Hướng dẫn giải:
a) Nguyên tử……. nguyên tử….nguyên tố …nguyên tố..
b) proton… nguyên tử…. nguyên tố…
Bài 2 (trang 20 SGK Hoá học 8):
a) Nguyên tố hóa học là gì?
b) Cách biểu diễn nguyên tố? Cho thí dụ.
Hướng dẫn giải:
a) Nguyên tố hóa học là tập hợp những nguyên tử cùng loại, có cùng số proton trong hạt nhân.
b) Cách biểu diễn nguyên tố: Mỗi nguyên tố được biểu diễn bằng một hay hai chữ cái đầu tiên trong tên Latinh nguyên tố đó, trong đó chữ cái đầu được viết ở dạng chữ in hoa, gọi là kí hiệu hóa học.
VD: Nguyên tố hiđro được kí hiệu là H, nguyên tố natri là Na, ...
Bài 3 (trang 20 SGK Hoá học 8):
a) Các cách viết 2C, 5O, 3Ca lần lượt chỉ ý gì?
b) Hãy dùng chữ số và kí hiệu hóa học diễn đạt các ý sau: Ba nguyên tử nitơ, bảy nguyên tử canxi, bốn nguyên tử natri.
Hướng dẫn giải:
a) Các cách viết 2C, 5O, 3Ca lần lượt chỉ:
+ 2C: 2 nguyên tử cacbon.
+ 5O: 5 nguyên tử oxi.
+ 3Ca: 3 nguyên tử canxi.
b) Ba nguyên tử nitơ: 3 N
Bảy nguyên tử canxi: 7 Ca
Bốn nguyên tử natri: 4 Na
Bài 4 (trang 20 SGK Hoá học 8):
Lấy bao nhiêu phần khối lượng của nguyên tử cacbon làm đơn vị cacbon? Nguyên tử khối là gì?
Hướng dẫn giải:
- Lấy \(\frac{1}{12}\) khối lượng của một nguyên tử Cacbon làm đơn vị cacbon (đvC).
=> Nguyên tử khối là khối lượng của một nguyên tử tính bằng đơn vị Cacbon (đvC)
Bài 5 (trang 20 SGK Hoá học 8):
Hãy so sánh nguyên tử magie nặng hay nhẹ hơn bao nhiêu lần so với:
a) nguyên tử cacbon
b) nguyên tử lưu huỳnh
c) nguyên tử nhôm
Hướng dẫn giải:
Để so sánh được nguyên tử magie nặng hay nhẹ hơn các nguyên tử X nào khác thì ta chỉ cần lấy NTK của magie chia cho NTK của nguyên tử X đó sẽ tìm được câu trả lời.
+ Giữa hai nguyên tử magie và cacbon, magie nặng hơn, bằng \(\frac{24}{12}\)= 2 lần nguyên tử cacbon.
+ Giữa nguyên tử magie và lưu huỳnh, magie nhẹ hơn nguyên tử lưu huỳnh vì \(\frac{24}{32}\)= 0.75 lần.
+ Giữa nguyên tử magie và nguyên tử nhôm thì magie nhẹ hơn khoảng 0.89 lần nguyên tử nhôm (\(\frac{24}{37}\) ≈ 0.89 lần).
Bài 6 (trang 20 SGK Hoá học 8):
Nguyên tử X nặng gấp hai lần nguyên tử nitơ. Tính nguyên tử khối và cho biết X thuộc nguyên tố nào? Viết kí hiệu hóa học của nguyên tố đó.
Hướng dẫn giải:
Nguyên tử nitơ có NTK = 14 => X nặng gấp 2 lần N nên NTK của X là 2 x 14 = 28.
28 là NTK của Silic (Si).
Bài 7 (trang 20 SGK Hoá học 8):
a) Theo giá trị khối lượng tính bằng gam của nguyên tử cacbon cho trong bài học, hãy tính xem một đơn vị cacbon tương ứng với bao nhiêu gam?
b) Khối lượng tính bằng gam của nguyên tử nhôm là A, B, C hay D?
A. 5,324.10-23g. B. 6,023.10-23g. C. 4,482.10-23g. D. 3,990.10-23g.
Hướng dẫn giải:
Khối lượng tính bằng gam của một nguyên tử cacbon bằng: 1,9926.10-23 (g) ứng với 12 đvC.
=> Khối lượng của 1 đơn vị cacbon là
1 đvC = \(\frac{1}{12}\).1,9926.10-23 ≈ 1,66.10-24 (g).
b) Để tính hối lượng tính bằng gam của nguyên tử nhôm tâ làm như sau: Nhân số trị nguyên tử khối của nhôm với số gam tương ứng của một đơn vị cacbon.
mAl = 27 đvC = 27 . 1,66.10-24 = 4,482.10-23 (g)
- Đáp án C
Bài 8 (trang 20 SGK Hoá học 8):
Nhận xét sau đây gồm hai ý: Nguyên tử đơteri thuộc cùng nguyên tố hóa học với nguyên tử hiđro vì chúng đều có 1 proton trong hạt nhân". Cho sơ đồ thành phần cấu tạo của hai nguyên tử như hình vẽ bên
Hãy chọn phương án đúng trong số các phương án sau:
- Ý (1) đúng, ý (2) sai.
- (1) sai, ý (2) đúng.
- Cả hai ý đều sai.
- Cả hai ý đều đúng.
Hướng dẫn giải:
Ở đây cả 2 ý đều đúng => đáp án D.
Trên đây là gợi ý giải bài tập Hóa 8 bài Nguyên tố hóa học do giáo viên Ican trực tiếp biên soạn theo chương trình mới nhất. Chúc các bạn học tập vui vẻ.