TỔNG KẾT CHƯƠNG 2 - ÂM HỌC

BÀI 16. TỔNG KẾT CHƯƠNG 2 - ÂM HỌC

I. LÝ THUYẾT TRỌNG TÂM

1. Nguồn âm

• Các vật phát ra âm gọi là nguồn âm.
• Các nguồn âm đều dao động.

2. Độ cao của âm

• Tần số là số dao động trong một giây. Đơn vị của tần số là 1/s gọi là héc (Hz).
• Âm phát ra càng cao (càng bổng) khi tần số dao động càng lớn.
• Âm phát ra càng thấp (càng trầm) khi tần số dao động càng bé.

3. Độ to của âm

• Biên độ dao động càng lớn âm phát ra càng to.
• Độ to của âm được đo bằng đơn vị đêxiben (dB)

4. Môi trường truyền âm

• Chất rắn, chất lỏng và chất khí là những môi trường có thể truyền được âm.
• Chân không không thể truyền âm.
• Nói chung vận tốc truyền âm trong chất rắn lớn hơn trong chất lỏng, trong chất khí.

5. Phản xạ âm - Tiếng vang

• Âm truyền gặp màn chắn đều bị phản xạ nhiều hay ít. Tiênga vang là âm phản xạ nghe được cách âm trực tiếp ít nhất là 1/15giây.
• Các vật mềm, có bề gồ ghề phản xạ âm kém. Các vật cứng, có bề mặt nhẵn, phản xạ âm tốt (hấp thụ âm kém).

6. Chống ô nhiễm tiếng ồn

• Ô nhiễm tiếng ồn xảy ra khi tiếng ồn to, kéo dài gây ảnh hưởng xấu đến sức khoẻ và hoạt động bình thường của con người.
• Để chống ô nhiễm tiếng ồn cần làm giảm độ to của tiếng ồn phát ra, ngăn chặn đường truyền âm, làm cho âm lệch theo hướng khác.

II. GIẢI BÀI TẬP SÁCH GIÁO KHOA

Bài 1 (trang 45 SGK Vật Lí 7):

Viết đầy đủ các câu sau đây:

a) Các nguồn âm phát ra đều …..

b) Số dao động trong 1 giây gọi là …… Đơn vị tần số là ….

c) Độ to của âm được đo bằng đơn vị …… (dB).

d) Vận tốc truyền âm trong không khí là ……

Lời giải:

a) Các nguồn âm phát ra đều dao động.

b) Số dao động trong 1 giây gọi là tần số. Đơn vị tần số là héc (Hz).

c) Độ to của âm được đo bằng đơn vị đềxiben (dB).

d) Vận tốc truyền âm trong không khí là 340 m/s.

Bài 2 (trang 45 SGK Vật Lí 7):

Đặt câu với các từ và cụm từ sau:

a) tần số, lớn, bổng.

b) tần số, nhỏ, trầm.

c) dao động, biên độ lớn, to

d) dao động, biên độ nhỏ, nhỏ.

Lời giải:

a) Tần số dao động càng lớn, âm phát ra càng cao (bổng).

b) Tần số dao động càng nhỏ, âm phát ra càng thấp (trầm).

c) Dao động càng mạnh, biên độ lớn, âm phát ra càng to.

d) Dao động càng yếu, biền độ nhỏ, âm phát ra càng nhỏ.

Bài 3 (trang 45 SGK Vật Lí 7):

Hãy cho biết âm có thể truyền qua môi trường nào sau đây?

a) Không khí

b) Chân không

c) Rắn

d) Lỏng

Lời giải: Chọn a); c); d)

Âm có thể truyền qua môi trường: không khí; rắn; lỏng

Bài 4 (trang 45 SGK Vật Lí 7):

Âm phản xạ là gì?

Lời giải:

Âm phản xạ là âm dội ngược trở lại khi gặp một vật chắn.

Bài 5 (trang 45 SGK Vật Lí 7):

Tiếng vang là gì? Hãy chọn câu trả lời đúng.

A. Âm phản xạ.

B. Âm phản xạ đến cùng một lúc với âm phát ra.

C. Âm phản xạ truyền đi mọi hướng, không nhất thiết phải truyền đến tai.

D. Âm phản xạ nghe được cách bỉệt với âm phát ra.

Lời giải: Chọn D.

Âm phản xạ nghe được cách biệt với âm phát ra.

Bài 6 (trang 45 SGK Vật Lí 7):

Hãy chọn từ thích hợp: mềm, cứng, nhẵn, gồ ghề để điền vào chỗ trống trong các câu sau:

a) Các vật phản xạ âm tốt là các vật…và có bề mặt …

b) Các vật phản xạ âm kém là các vật…và có bề mặt …

Lời giải:

a) Các vật phản xạ âm tốt là các vật cứng và có bề mặt nhẵn.

b) Các vật phản xạ âm kém là các vật mềm và có bề mặt gồ ghề.

Bài 7 (trang 45 SGK Vật Lí 7):

Trường hợp nào dưới đây có ô nhiễm tiếng ồn.

a) Tiếng còi xe cứu hỏa (hay tiếng kẻng báo cháy).

b) Làm việc cạnh nơi nổ mìn phá đá.

c) Tiếng ồn của trẻ em làm ảnh hưởng đến cuộc nói chuyện giữa hai người lớn

d) Hát karaôkê to lúc ban đêm.

Lời giải: Chọn b); d).

Trường hợp nào dưới đây có ô nhiễm tiếng ồn là: Làm việc cạnh nơi nổ mìn phá đá; Hát karaôkê to lúc ban đêm.

Bài 8 (trang 45 SGK Vật Lí 7):

Hãy liệt kê một số vật liệu cách âm tốt.

Lời giải:

Một số vật liệu cách âm tốt: bông, vải xốp, gạch, gỗ, bêtông…

III. VẬN DỤNG

Bài 1 (trang 46 SGK Vật Lí 7): 

Hãy chỉ ra bộ phận dao động phát ra âm trong những nhạc cụ sau: đàn ghita, kèn lá, sáo, trống.

Lời giải:

• Vật dao động phát ra âm trong đàn ghita là dây đàn.
• Vật dao động phát ra âm trong kén lá là phần đầu lá chuối.
• Vật dao động phát ra âm trong sáo là cột không khí trong sáo.
• Vật dao động phát ra âm trong trống là mặt trống.

Bài 2 (trang 46 SGK Vật Lí 7): 

Hãy đánh dấu vào câu đúng.

A. Âm truyền nhanh hơn ánh sáng.

B. Có thể nghe được tiếng sấm trước khi nhìn thấy chớp

C. Âm không thể truyền trong môi trường chân không.

D. Âm không thể truyền qua nước.

Lời giải: Chọn C.

Âm không thể truyền trong môi trường chân không

Bài 3 (trang 46 SGK Vật Lí 7): 

Trả lời câu hỏi:

a) Dao động của các sợi dây đàn khác nhau như thế nào khi phát ra tiếng to và tiếng nhỏ?

b) Dao động của các sợi dây đàn khác nhau như thế nào khi phát ra âm cao và âm thấp?

Lời giải:

a) Dao động của các sợi dây đàn mạnh, dây lệch nhiều khi phát ra tiếng to. Dao động của các sợi dây đàn yếu, dây lệch ít khi phát ra tiếng nhỏ.

b) Dao động của các sợi dây đàn nhanh khi phát ra tiếng cao.

 Dao động của các sợi dây đàn chậm khi phát ra tiếng thấp.

Bài 4 (trang 46 SGK Vật Lí 7): 

Hai nhà du hành vũ trụ ở ngoài khoảng không có thể trò chuyện với nhau mà không cần sử dụng micrô và tai nghe bằng cách chạm hai cái mũ của họ vào nhau. Hãy giải thích âm đã truyền đến tai hai người đó như thế nào?

Lời giải:

Tiếng nói đã truyền từ miệng người này qua hai cái mũ đến tai người kia và ngược lại.

Bài 5 (trang 46 SGK Vật Lí 7): 

Vì sao trong đêm yên tĩnh khi đi bộ ở ngõ hẹp giữa hai bên tường cao, ngoài tiếng chân ra còn nghe thấy một âm thanh khác giống như có người đang theo sát?

Lời giải:

• Ban đêm yên tĩnh, ta nghe rõ tiếng vang của chân mình phát ra và phản xạ lại từ hai bên bờ tường.
• Ban ngày, tiếng vang bị tiếng ồn khác lấn át hoặc bị thân thể người khác qua lại hấp thụ nên chỉ nghe được tiếng bước chân, chỉ ban đêm yên tĩnh mới nghe được như vậy.

Bài 6 (trang 46 SGK Vật Lí 7): 

Khi nào thì tai nghe được âm to nhất?

A. Âm phát ra đến tai cùng một lúc với âm phản xạ.

B. Âm phát ra đến tai trước âm phản xạ.

C. Âm phát ra đến tai, âm phản xạ đi nơi khác chứ không truyền đến tai.

D. Cả ba trường hợp trên

Lời giải: Chọn A.

Âm phát ra đến tai cùng một lúc với âm phản xạ thì ta nghe được âm to nhất.

Bài 7 (trang 46 SGK Vật Lí 7): 

Giả sử một bệnh viện nằm cạnh một đường quốc lộ có nhiều xe qua lại. Hãy đề ra các biện pháp chống ô nhiễm tiếng ồn cho bệnh viện này.

Lời giải:

Biện pháp chống ô nhiễm tiếng ồn cho bệnh viện nằm cạnh đường qụốc lộ có nhiều xe cộ qua lại:

• Treo biển cấm bóp còi gần bệnh viện.
• Xây tường chắn chung quanh bệnh viện, đóng các cửa phòng để ngăn chặn đường truyền âm.
• Trồng nhiều cây xanh chung quanh bệnh viện đề hướng âm truyền đi nơi khác
• Treo rèm ở cửa sổ để ngăn đường truyền âm cũng như hấp thụ bớt âm.

IV. TRÒ CHƠI Ô CHỮ

Đáp án:

Từ hàng dọc là: ÂM THANH