BÀI 19. DÒNG ĐIỆN – NGUỒN ĐIỆN
I. LÝ THUYẾT TRỌNG TÂM
1. Dòng điện
+ Dòng điện là dòng các điện tích dịch chuyển có hướng.
+ Các dụng cụ dùng điện khi có dòng điện chạy qua chúng mới có thể hoạt động. Chẳng hạn, bóng đèn khi cắm điện vào, dòng điện qua bóng đèn làm bóng đèn sáng lên.
2. Nguồn điện
+ Nguồn điện là thiết bị cung cấp dòng điện lâu dài cho các dụng cụ điện để các dụng cụ đó hoạt động bình thường.
+ Mỗi nguồn điện đều có hai cực: Cực dương (+) và cực âm (-).
+ Khi nối nguồn điện với các thiết bị điện bằng dây nối (dây dẫn điện như kim loại) tạo thành mạch điện kín thì trong mạch có dòng điện chạy qua.
+ Các nguồn điện thường gặp như pin và acquy …
Một mạch điện kín như hình bên bao gồm: - Nguồn điện: Pin có hai cực (+) và (-) - Bóng đèn: Vật tiêu thụ điện. - Dây nối: Dây đồng. |
|
II. PHƯƠNG PHÁP GIẢI BÀI TẬP
Xác định có dòng điện qua một vật (vật dẫn điện) hay không.
Khi giải bài tập cần lưu ý:
+ Dòng điện là dòng các điện tích dịch chuyển chưa đủ mà phải có hướng. Như vậy, khi các điện tích (hạt mang điện) chuyển động có hướng thì mới có dòng điện. Nếu vật đó có chứa các điện tích nhưng không chuyển động thành hướng thì không có dòng điện qua vật đó.
+ Mạch điện kín là mạch điện gồm nguồn điện, thiết bị dùng điện... và dây dẫn được nối với nhau tạo thành mạch kín. Như vậy các thiết bị dùng điện chỉ có thể hoạt động khi mạch điện là kín tức là khi mạch điện có dòng điện chạy qua. Nếu vật đó chỉ nối với một cực của nguồn hoặc nối với hai cực của nguồn nhưng hai cực của nguồn được nối với nhau thì sẽ không có dòng điện qua vật đó.
III. GIẢI BÀI TẬP SÁCH GIÁO KHOA
Câu C1 (trang 53 SGK Vật Lí 7):Hãy tìm hiểu sự tương tự giữa dòng điện và dòng nước. a) Đối chiếu hình 19.1a với hình 19.1b, hãy điền từ thích hợp vào chỗ trống của câu sau: Điện tích của mảnh phim nhựa tương tự như …. trong bình. b) Đối chiếu hình 19.1c với hình 19.1d, hãy điền từ thích hợp vào chỗ trống của câu sau: Điện tích dịch chuyển từ mảnh phim nhựa qua bóng đèn đến tay ta tương tự như nước … từ bình A xuống bình B. |
|
Trả lời:
a) Điện tích trên phim tương tự như nước trong bình.
b) Điện tích dịch chuyền từ phim qua bóng đèn tương tự như nước chảy từ bình A sang bình B.
Câu C2 (trang 53 SGK Vật Lí 7):
Khi nước ngừng chảy, ta phải đổ thêm nước vào bình A để nước lại chảy qua ống xuống bình B. Đèn bút thử điện ngừng sáng, làm thế nào để đèn này lại sáng?
Trả lời:
Muốn đèn này lại sáng thì ta cần cọ xát để làm nhiễm điện mảnh phim nhựa, rồi chạm bút thử điện vào mảnh tôn đã được áp sát trên mảnh phim nhựa.
Nhận xét: Bóng đèn bút thử điện sáng khi các điện tích (dịch chuyển) qua nó.
Câu C3 (trang 54 SGK Vật Lí 7):Hãy kể tên các nguồn điện có trong hình 19.2 và một vài nguồn điện khác mà em biết. Hãy quan sát hình 19.2 hoặc những chiếc pin thật và chỉ ra đâu là cực dương, đâu là cực âm của mỗi nguồn điện này. |
|
Trả lời:
+ Các nguồn điện trong hình: pin tiểu, pin tròn, pin vuông, pin dạng cúc áo và acquy.
+ Các nguồn điện khác trong cuộc sống: pin mặt trời (pin quang điện), máy phát thủy điện nhỏ, máy phát điện xách tay chạy bằng xăng dầu, nhà máy phát điện, ổ lấy điện trong gia đình và đinamô ở xe đạp.
+ Cách nhận ra cực dương và cực âm:
– Ở pin tròn, cực âm là đáy bằng (vỏ pin) còn cực dương là núm nhỏ nhô lên (đầu có ghi +).
– Ở pin vuông thì đầu loe ra là cực (-), đầu khum tròn là cực dương (có ghi dấu – và + tương ứng).
– Ở pin dạng cúc áo thì đáy bằng, to là cực dương có ghi dấu (+), mặt tròn nhỏ ở đáy kia là cực âm (không ghi dấu).
– Ở acquy, hai cực có dạng giống nhau, gần cực dương có ghi dấu (+) ở thành acquy, cực âm có ghi dấu (-).
Câu C4 (trang 54 SGK Vật Lí 7):
Cho các từ và cụm từ sau đây: đèn điện, quạt điện, điện tích, dòng diện. Hãy viết ba câu, mỗi câu có sử dụng hai trong số các từ, cụm từ đã cho.
Trả lời:
Có thể viết thành ba câu trong các câu như sau:
+ Dòng điện là dòng các điện tích dịch chuyển có hướng.
+ Đèn điện sáng khi có dòng điện chạy qua.
+ Quạt điện hoạt động khi có dòng điện chạy qua.
+ Đèn điện sáng cho biết có dòng điện chạy qua nó.
+ Các điện tích dịch chuyển có hướng tạo thành dòng điện.
Câu C5 (trang 54 SGK Vật Lí 7):
Hãy kể tên năm dụng cụ hay thiết bị điện sử dụng nguồn điện là pin.
Trả lời:
Các dụng cụ hay thiết bị điện sử dụng nguồn điện là pin bao gồm: Đèn pin, rađio, máy tính bỏ túi, máy ảnh tự động, đồng hồ điện (điện tử), ô tô đồ chơi chạy điện, bộ phận điều khiển ti vi từ xa, …
Câu C6 (trang 54 SGK Vật Lí 7):
Ở nhiều xe đạp có một bộ phận là nguồn điện gọi là đinamo tạo ra dòng điện để thắp sáng đèn. Hãy cho biết làm thế nào để nguồn điện này hoạt động thắp sáng đèn.
Trả lời:
Để nguồn điện này hoạt động thắp sáng đèn ta làm như sau:
+ Ta cần ấn vào lẫy để núm xoay của nó tì sát vào vành xe đạp của đinamô tiếp xúc với vỏ xe đạp.
+ Làm quay bánh xe đạp thì bánh răng của đinamô quay, đồng thời dây nối từ đinamô tới đèn không có chỗ hở (có thể vỏ của đinamô là cực âm và chỗ dây điện nối với đinamô lên đèn là cực dương).
Trên đây là gợi ý giải bài tập Vật Lý 7 bài dòng điện nguồn điện do giáo viên Ican trực tiếp biên soạn theo chương trình mới nhất. Chúc các bạn học tập vui vẻ.