ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI GƯƠNG PHẲNG

BÀI 5. ẢNH CỦA MỘT VẬT TẠO BỞI GƯƠNG PHẲNG

I. LÝ THUYẾT TRỌNG TÂM

1. Đặc điểm ảnh của một vật tạo bởi gương phẳng

Ảnh không hứng được trên màn, gọi là ảnh ảo.
Độ lớn của ảnh bằng độ lớn của vật.
Khoảng cách từ một điểm của vật đến gương phẳng bằng khoảng cách từ ảnh của điểm đó đến gương phẳng.

2. Lưu ý

Ảnh của vật là tập hợp ảnh của tất cả các điểm trên vật.
Các tia sáng từ điểm sáng S tới gương phẳng cho tia phản xạ có đường kéo dài đi qua ảnh ảo S’.

II. PHƯƠNG PHÁP GIẢI BÀI TẬP

Dạng 1. Vẽ ảnh của một điểm sáng qua gương phẳng

Để vẽ ảnh của điểm sáng qua gương phẳng, ta có thể dùng một trong hai cách sau:

Cách 1: Vận dụng định luật phản xạ ánh sang
Cách 2: Vận dụng tính chất của ảnh ảo tạo bởi gương phẳng

Ảnh S’ của điểm sáng S đối xứng với S qua gương phẳng.

Dạng 2. Vẽ ảnh của một vật qua gương phẳng

Để vẽ ảnh của vật qua gương phẳng, ta vận tính chất của ảnh ảo tạo bởi gương phẳng như sau:

Ảnh của vật sáng là tập hợp ảnh của tất cả các điểm sáng trên vật.
Ảnh đối xứng với vật qua gương phẳng.

III. GIẢI BÀI TẬP SÁCH GIÁO KHOA

Câu C1 (trang 15 SGK Vật Lí 7):

Bố trí thí nghiệm như hình 5.2, trong đó gương phẳng đặt thẳng đứng trên bàn nằm ngang. Quan sát ảnh của viên phấn trong gương và nhận xét: Ảnh của vật tạo bởi gương phẳng có hứng được trên màn chắn không?

Đưa một tấm bìa dùng làm màn chắn ra sau gương để kiểm tra dự đoán.

Trả lời:

Kết luận: Ảnh của một vật tạo bởi gương phẳng không hứng được trên màn chắn, gọi là ảnh ảo.

Câu C2 (trang 16 SGK Vật Lí 7):

Trong thí nghiệm hình 5.2, thay gương phẳng bằng một tấm kính màu trong suốt như hình 5.3. Tấm kính là một gương phẳng, nó vừa tạo ra ảnh của viên phấn thứ nhất, vừa cho ta nhìn thấy các vật ở phía bên kia tấm kính.

Dùng viên phấn thứ hai đúng bằng viên phấn thứ nhất, đưa ra sau tấm kính để kiểm tra dự đoán về độ lớn của ảnh.

Trả lời:

Kết luận: Độ lớn của ảnh của một vật tạo bởi gương phẳng bằng độ lớn của vật.

Câu C3 (trang 16 SGK Vật Lí 7):

Hãy tìm cách kiểm tra xem AA’ có vuông góc với MN không; A và A’ có cách đều MN không.

Trả lời:

Ta dùng thước ngắm sao cho A, A’ và mắt ta nằm trên đường thẳng, sau đó vẽ đường thẳng đó trên mặt bàn bằng bút. Dùng thước êke để kiểm tra xem đường vẽ nối AA’ có vuông góc với mặt gương MN không.
Kết quả: Ta thấy AA’ vuông góc với MN và cách đều MN.

Kết luận: Điểm sáng và ảnh của nó tạo bởi gương phẳng cách gương một khoảng bằng nhau.

Câu C4 (trang 16 SGK Vật Lí 7):

Trên hình 5.4 vẽ điểm sáng S (nguồn ánh nhỏ) đặt trước gương phẳng và hai tia sáng xuất phát từ S tới gương.

a) Hãy vẽ ảnh S’ của S tạo bới gương phẳng bằng cách vận dụng tính chất của ảnh.

b) Từ đó vẽ tia phản xạ ứng với hai tia tới SI và SK.

c) Đánh dấu vị trí đặt mắt để nhìn thấy ảnh S’.

d) Giải thích vì sao ta nhìn thấy ảnh S’ mà không hứng được ảnh đó trên màn chắn.

Trả lời:

a) Xác định ảnh S’:

Vì ảnh S’ và S đối xứng nhau qua mặt gương nên ta vẽ ảnh S’ như sau:

Từ S vẽ tia SH vuông góc với mặt gương tại H.
Trên tia đối của tia HS ta lấy điểm S’ sao cho S’H = SH.

S’ chính là ảnh của S qua gương cần vẽ.

b) Tia phản xạ luôn có đường kéo dài đi qua ảnh S’ của S qua gương nên ta vẽ tia phản xạ như sau:

Đối với tia tới SI, ta nối S’I, sau đó vẽ tia đối của tia IS’ ta được tia phản xạ IR cần vẽ.
Đối với tia tới SK, ta nối S’K, sau đó vẽ tia đối của tia KS’ ta được tia phản xạ KR’ cần vẽ.

c) Mắt ta nhìn thấy S’ vì các tia phản xạ lọt vào mắt ta coi như đi thẳng từ S’ đến mắt. Do vậy để thấy được ảnh S’ ta có thể đặt mắt ở vị trí hứng chùm tia phản xạ truyền tới mắt như hình vẽ trên.

d) Không hứng được S’ trên màn chắn vì chỉ có đường kéo dài của các tia phản xạ gặp nhau ở S’ chứ không có ánh sáng thật đến S’.

Kết luận:

Ta nhìn thấy ảnh ảo S và các tia phản xạ lọt vào mắt có đường kéo dài đi qua ảnh S’.

Câu C5 (trang 17 SGK Vật Lí 7):

Hãy vận dụng tính chất của ảnh tạo bởi gương phẳng để vẽ ảnh của một mũi tên đặt trước một gương phẳng như hình 5.5.

Trả lời:

Vì ảnh và vật đối xứng nhau qua gương nên ta xác định ảnh của vật AB bằng cách sau:

Xác định ảnh A’ của A bằng cách dựng AH vuông góc với gương, trên tia đối của tia HA lấy điểm A’ sao cho A’H = HA.
A’ là ảnh của A qua gương cần vẽ.
Tương tự ta xác định được ảnh B’ của B qua gương.
Nối A’B’ ta được ảnh A’B’ của AB qua gương phẳng.

A’B’ là ảnh ảo nên vẽ bằng nét đứt để phân biệt với vật sáng.

Câu C6 (trang 17 SGK Vật Lí 7):

Hãy giải đáp thắc mắc của bé Lan trong câu chuyện kể ở đầu bài.

“Bé Lan lần đầu tiên được đi chơi Hồ Gươm. Bé kể lại rằng, bé trông thấy cái tháp và cái bóng của nó lộn ngược xuống nước (Hình 5.1)

Bé thắc mắc không biết vì sao lại có cái bóng lộn ngược đó?”

Lời giải:

Mặt nước coi như coi như một gương phẳng. Bóng của tháp chính là ảnh tạo bới gương phẳng.
Giải thích hình cái tháp lộn ngược dựa vào phép vẽ ảnh ở chân tháp ở sát đất, đỉnh tháp ở xa đất nên ảnh của đỉnh tháp ở xa đất và ở phía bên kia gương phẳng tức là ở dưới mặt nước.
Coi mũi tên AB tượng trưng cho cái tháp ta có hình vẽ tạo ảnh như sau:

Trên đây là gợi ý giải bài tập Vật Lý 7 bài Ảnh của một vật tạo bởi gương phẳng do giáo viên Ican trực tiếp biên soạn theo chương trình mới nhất. Chúc các bạn học tập vui vẻ

Đánh giá (300)