Nói và nghe: Kể lại một trải nghiệm của bản thân

NÓI VÀ NGHE

KỂ LẠI MỘT TRẢI NGHIỆM ĐÁNG NHỚ ĐỐI VỚI BẢN THÂN

I. CHUẨN BỊ

* Bước 1: Xác định đề tài, người nghe, mục đích, không gian và thời gian

- Đề tài bài nói chính là đề tài của bài viết.

- Để xác định không gian và thời gian nói, em hãy trả lời câu hỏi sau: Em dự định sẽ nói ở đâu và trong thời gian bao lâu?

* Bước 2: Tìm ý, lập dàn ý

- Dựa vào nội dung bài văn, liệt kê các ý cần nói.

- Giới thiệu địa điểm, thời gian xảy ra câu chuyện.

- Trình bày rõ ràng, mạch lạc các sự việc trong câu chuyện.

- Thể hiện suy nghĩ, cảm xúc của mình đối với những sự việc, con người trong câu chuyện.

- Thể hiện được ý nghĩa của trải nghiệm đối với bản thân.

* Bước 3: Luyện tập, trình bày

- Khi trình bày bài văn kể lại một trải nghiệm của mình, em cần:

+ Dùng ngôi thứ nhất để kể.

+ Lựa chọn, điều chỉnh một số từ ngữ, câu văn sao cho phù hợp với ngôn ngữ nói.

+ Thay đổi cao độ, tốc độ, âm lượng của giọng nói để thể hiện những nội dung, nhân vật, sự kiện và cảm xúc khác nhau; tạo cảm xúc cho người nghe.

+ Sử dụng phương tiện phi ngôn ngữ như nét mặt, cử chỉ để diễn tả hành động của các nhân vật trong câu chuyện.

+ Tương tác với người nghe bằng cách nhìn vào mắt họ.

* Bước 4: Trao đổi, đánh giá

Trong bước này, em sẽ lần lượt đóng hai vai trò: người nói và người nghe. Trong vai người nghe, em hãy trao đổi với bạn bằng cách:

- Nêu những điểm thú vị trong câu chuyện của bạn.

- Nêu câu hỏi về những gì mà em chưa rõ hoặc thấy chưa hợp lí.

- Sau đó, em hãy dùng bảng kiểm dưới đây để đánh giá phần trình bày của bạn, nhằm giúp cho bài nói tốt hơn (nếu em là người nghe); tự kiểm soát bài nói của chính mình (nếu em là người nói):

Bảng kiểm kĩ năng kể lại một trải nghiệm đáng nhớ đối với bản thân

II. THỰC HÀNH

Tham khảo gợi ý:

Những năm tháng tiểu học là khoảng thời gian đáng nhớ với mỗi người. Bởi đó là những năm tháng hồn nhiên, vô tư với biết bao kỉ niệm tươi đẹp. Với tôi, những ngày tháng được đi học cùng người bạn thân thiết - Tuấn Anh là một niềm hạnh phúc.

Ngày ấy, hoàn cảnh gia đình còn khó khăn, thường chỉ những gia đình có điều kiện kinh tế, trẻ nhỏ mới được bố mẹ mua cho một chiếc xe đạp. Nhà tôi và Tuấn Anh không khá giả, nên hai đứa thường đi bộ với nhau. Trên con đường đi học thân quên, chúng tôi cùng nhau trò chuyện. Nào là những câu chuyện ở nhà, những câu chuyện ở trường cho đến cả những bí mật riêng tư. Câu chuyện nào cũng hấp dẫn khiến chúng tôi quên đi quãng đường dài đến trường. Nhưng có lẽ, kỉ niệm đẹp nhất là những lúc chúng tôi đi học về. Trời nắng chang chang, hai đứa thi nhau chạy xem ai về nhà trường. Đứa này vượt lên, đứa sau đã hò hét, tìm mọi cách đuổi kịp bằng được đứa bạn. Tuấn Anh nhỏ người, lại có khiếu thể thao, nên lúc nào tôi cũng là người phải đuổi theo nó. Nó vừa chạy, vừa ngoái nhìn lại, làm đủ trò để chế giễu, trêu chọc tôi. Song, chạy nhanh đến mấy, nó cũng sẽ dừng lại, đi thật chậm để đợi tôi và cảm nhận được sự tươi mát từ hai hàng cây bên đường. Với chúng tôi, đó là những hàng cây đẹp nhất, nơi ghi dấu bao kỉ niệm tuổi thơ. Chúng tôi đã từng leo trèo trên đó chỉ để nhặt lấy xác ve - với mong muốn kiếm tiền, vì nghe nói xác ve là một phương thuốc chữa bệnh, nhặt được một, hai lạng xác ve có thể bán lấy tiền. Chúng tôi ngồi chễm chệ trên cây nhãn ven đường để thưởng thức những làn gió mát lành, thưởng thức những quả nhãn ngọt nước. Và còn cả những lần chúng tôi hái táo, hái ổi ven đường. Ăn đường một lúc, đau bụng, chạy ba chân bốn cẳng thật nhanh về nhà. Tôi cứ nhớ mãi, ngày Tuấn Anh chuyển về thành phố, cũng trên con đường ấy, nó bảo:

- Chẳng biết về sau, chúng mình có còn cơ hội gặp nhau nữa không? Nếu có, mong con đường này vẫn xanh mát, vẫn đầy hấp dẫn như bây giờ.

Đã 8 năm tôi và Tuấn Anh không gặp nhau. 8 năm, con đường xưa đã lát bê tông, hai hàng cây xanh đã bị chặt, nhường chỗ cho những dự án mới của xã. Lòng tôi vẫn trĩu nặng, vẫn lưu luyến những kí ức bên người bạn thân thiết với mong ước trở về thuở ấu thơ, cắp sách tới trường tiểu học cùng Tuấn Anh.