Chương 2

Lý 10

ĐỘNG LỰC HỌC CHẤT ĐIỂM

Chương 1

ĐỘNG HỌC CHẤT ĐIỂM

Chương 4

CÁC ĐỊNH LUẬT BẢO TOÀN

Chương 5

CHẤT KHÍ

Chương 6

CƠ SỞ CỦA NHIỆT ĐỘNG LỰC HỌC

Chương 7

CHẤT RẮN - CHẤT LỎNG VÀ SỰ CHUYỂN THỂ

Chương 3

TĨNH HỌC VẬT RẮN

CHUYỂN ĐỘNG CƠ

Bài 1

Chuyển động cơ – Vật lí 10

CHUYỂN ĐỘNG THẲNG ĐỀU

Bài 2

Chuyển động thẳng đều

SỰ RƠI TỰ DO

Bài 4

Sự rơi tự do

<h2 style="text-align:center;">BÀI 6. TÍNH TƯƠNG ĐỐI CỦA CHUYỂN ĐỘNG. CÔNG THỨC CỘNG VẬN TỐC</h2><h2 style="text-align:justify;">A. LÍ THUYẾT TRỌNG TÂM</h2><h3 style="text-align:justify;">1. Tính tương đối của chuyển động</h3>+ Tính tương đối của quỹ đạo: Hình dạng quỹ đạo của chuyển động trong các hệ quy chiếu khác nhau thì khác nhau – quỹ đạo có tính tương đối.+ Tính tương đối của vận tốc: Vận tốc của vật chuyển động đối với các hê quy chiếu khác nhau thì khác nhau – vận tốc có tính tương đối.<h3 style="text-align:justify;">2. Công thức cộng vận tốc</h3>+ Hệ quy chiếu đứng yên và hệ quy chiếu chuyển động<ul><li>Hệ quy chiếu gắn với vật đứng yên gọi là hệ quy chiếu đứng yên.</li><li>Hệ quy chiếu gắn với vật chuyển động gọi là hệ quy chiếu chuyển động.</li></ul>+ Vectơ vận tốc tuyệt đối bằng tổng vectơ của vận tốc tương đối và vận tốc kéo theo: \({{\vec{v}}_{13}}={{\vec{v}}_{12}}+{{\vec{v}}_{23}}\)<ul><li>Vận tốc tuyệt đối \({{\vec{v}}_{13}}\) là vận tốc của vật đối với hệ quy chiếu đứng yên.</li><li style="text-align:justify;">Vận tốc tương đối \({{\vec{v}}_{12}}\) là vận tốc của vật đối với hệ quy chiếu chuyển động.</li><li style="text-align:justify;">Vận tốc kéo theo \({{\vec{v}}_{23}}\) là vận tốc của hệ quy chiếu chuyển động đối với hệ quy chiếu đứng yên.</li></ul><h2 style="text-align:justify;">B. PHƯƠNG PHÁP GIẢI BÀI TẬP</h2>Dạng 1. Bài toán thuyền (ca nô, xuồng …) đi trên sông.Gọi (1) thuyền, (2) nước, (3) bờ sông. Ta có công thức cộng vận tốc: \({{\vec{v}}_{13}}={{\vec{v}}_{12}}+{{\vec{v}}_{23}}.\)\({{\vec{v}}_{13}}\) là vận tốc của thuyền (1) đối với bờ sông (3).\({{\vec{v}}_{12}}\) là vận tốc của thuyền (1) đối với nước (2).\({{\vec{v}}_{23}}\) là vận tốc của nước (2) đối với bờ sông (3).+ Nếu thuyền đi xuôi dòng nước: \({{\vec{v}}_{12}}\uparrow \uparrow {{\vec{v}}_{23}}\Rightarrow {{v}_{13x}}={{v}_{12}}+{{v}_{23}}=\frac{s}{{{t}_{x}}}\cdot\)+ Nếu thuyền đi ngược dòng nước: \({{\vec{v}}_{12}}\uparrow \downarrow {{\vec{v}}_{23}}\Rightarrow {{v}_{13n}}={{v}_{12}}-{{v}_{23}}=\frac{s}{{{t}_{n}}}\cdot\)+ Nếu thuyền đi mà mũi thuyền luôn hướng vuông góc với bờ sông: \({{\vec{v}}_{12}}\bot {{\vec{v}}_{23}}\Rightarrow {{v}_{13}}=\sqrt{v_{12}^{2}+v_{23}^{2}}.\)+ Nếu thuyền được thả trôi theo dòng nước \({{v}_{12}}=0\Rightarrow {{v}_{\text{13trôi}}}={{v}_{\text{23trôi}}}=\frac{s}{{{t}_{\text{trôi}}}}\cdot\)Dạng 2. Bài toán hai xe (vật) chuyển động tương đối với nhau.Khi hai xe chuyển động với vận tốc lần lượt là \({{\vec{v}}_{1}}\) và \({{\vec{v}}_{2}}\) thì vận tốc tương đối giữa hai xe là: \({{\vec{v}}_{12}}={{\vec{v}}_{10}}+{{\vec{v}}_{02}}={{\vec{v}}_{1}}-{{\vec{v}}_{2}}.\)Trong đó\({{\vec{v}}_{1}}={{\vec{v}}_{10}}\) là vận tốc của xe 1 đối với mặt đất;\({{\vec{v}}_{2}}={{\vec{v}}_{20}}=-{{\vec{v}}_{02}}\) là vận tốc của xe 2 đối với mặt đất.+ Nếu hai xe chuyển động cùng phương cùng chiều: \({{\vec{v}}_{1}}\uparrow \uparrow {{\vec{v}}_{2}}\Rightarrow {{v}_{12}}=\left| {{v}_{1}}-{{v}_{2}} \right|=\frac{{{s}_{c}}}{{{t}_{c}}}\cdot\)+ Nếu hai xe chuyển động cùng phương ngược chiều: \({{\vec{v}}_{1}}\uparrow \downarrow {{\vec{v}}_{2}}\Rightarrow {{v}_{12}}={{v}_{1}}+{{v}_{2}}=\frac{{{s}_{n}}}{{{t}_{n}}}\cdot\)+ Nếu hai xe chuyển động vuông góc: \({{\vec{v}}_{1}}\bot {{\vec{v}}_{2}}\Rightarrow {{v}_{12}}=\sqrt{v_{1}^{2}+v_{2}^{2}}.\)+ Nếu \(\left( {{\overrightarrow{v}}_{1}};\,{{\overrightarrow{v}}_{2}} \right)=\alpha \Rightarrow {{v}_{12}}=\sqrt{v_{1}^{2}+v_{2}^{2}+2{{v}_{1}}{{v}_{2}}\cos \alpha }.\)<h2 style="text-align:justify;">C. GIẢI BÀI TẬP SÁCH GIÁO KHOA</h2><h3 style="text-align:justify;">Câu C1 (trang 35 SGK Vật Lí 10):</h3>Người ngồi trên xe sẽ thấy đầu van chuyển động theo quỹ đạo như thế nào quanh trục bánh xe?Trả lời:Người ngồi trên xe thấy đầu van xe đạp chuyển động tròn, do người đối với trục quay của xe là cố định, mà đầu van xe lại chuyển động tròn quay trục bánh xe.<h3 style="text-align:justify;">Câu C2 (trang 35 SGK Vật Lí 10):</h3>Nêu một ví dụ khác về tính tương đối của vận tốc.Trả lời:<ul><li style="text-align:justify;">Một người ngồi yên trên một cano. Cano đang chuyển động đối với bờ sông, nên người chuyển động đối với bờ sông.</li><li style="text-align:justify;">Một người đứng yên trên mặt đất, nhưng đối với Mặt Trời thì người ấy đang chuyển động…</li></ul><h3 style="text-align:justify;">Câu C3 (trang 37 SGK Vật Lí 10):</h3>Một con thuyền chạy ngược dòng nước đi được 20 km trong 1 giờ; nước chảy với vận tốc 2 km/h. Tính vận tốc của thuyền đối với nước.Trả lời:Quy ước: thuyền – 1; nước – 2; bờ – 3Vận tốc của thuyền so với bờ có độ lớn là: \({{v}_{13}}=\frac{S}{t}=\frac{20}{1}=20\,km/h\)Vận tốc của nước so với bờ có độ lớn là: v23 = 2 km/hÁp dụng công thức cộng vận tốc ta có: \({{\vec{v}}_{13}}={{\vec{v}}_{12}}+{{\vec{v}}_{23}}\Rightarrow {{\vec{v}}_{12}}={{\vec{v}}_{13}}-{{\vec{v}}_{23}}\)Do \({{\vec{v}}_{13}}\uparrow \downarrow {{\vec{v}}_{23}}\Rightarrow {{v}_{12}}={{v}_{13}}-\left( -{{v}_{23}} \right)=20-\left( -2 \right)=22\,m/s.\)⇒ Vận tốc của thuyền đối với nước có độ lớn là 22 km/h và hướng theo chiều chuyển động của thuyền.<h2 style="text-align:justify;">D. CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP</h2><h3 style="text-align:justify;">Bài 1 (trang 37 SGK Vật Lí 10) :</h3>Nêu một ví dụ về tính tương đối của quỹ đạo của chuyển động.Lời giải:Trời không có gió, người đứng yên bên đường thấy giọt mưa rơi theo quỹ đạo là đường thẳng, người ngồi trên ô tô đang chuyển động thấy giọt mưa rơi theo phương xiên.<h3>Bài 2 (trang 37 SGK Vật Lí 10) :</h3>Nêu một ví dụ về tính tương đối của vận tốc của chuyển động.Lời giải:<ul><li style="text-align:justify;">Một người ngồi yên trên ô tô. Ô tô đang chuyển động đối với mặt đường, nên người chuyển động đối với mặt đường.</li><li>Một người đứng yên trên mặt đất, nhưng đối với Mặt Trời thì người ấy đang chuyển động…</li></ul><h3 style="text-align:justify;">Bài 3 (trang 37 SGK Vật Lí 10) :</h3>Trình bày công thức cộng vận tốc trong trường hợp các chuyển động cùng phương, cùng chiều ( cùng phương và ngược chiều).Lời giải:Công thức cộng vận tốc: \({{\vec{v}}_{13}}={{\vec{v}}_{12}}+{{\vec{v}}_{23}}.\)<ul><li>Vận tốc tuyệt đối \({{\vec{v}}_{13}}\) là vận tốc của vật đối với hệ quy chiếu đứng yên.</li><li style="text-align:justify;">Vận tốc tương đối \({{\vec{v}}_{12}}\) là vận tốc của vật đối với hệ quy chiếu chuyển động.</li><li style="text-align:justify;">Vận tốc kéo theo \({{\vec{v}}_{23}}\) là vận tốc của hệ quy chiếu chuyển động đối với hệ quy chiếu đứng yên.</li></ul>+ Nếu các chuyển động cùng phương cùng chiều: \({{\vec{v}}_{12}}\uparrow \uparrow {{\vec{v}}_{23}}\Rightarrow {{v}_{13}}={{v}_{12}}+{{v}_{23}}\)+ Nếu các chuyển động cùng phương ngược chiều: \({{\vec{v}}_{12}}\uparrow \downarrow {{\vec{v}}_{23}}\Rightarrow {{v}_{13}}=\left| {{v}_{12}}-{{v}_{23}} \right|\)<h3>Bài 4 (trang 37 SGK Vật Lí 10) :</h3>Chọn câu khẳng định đúng. Đứng ở Trái Đất, ta sẽ thấyA. Mặt Trời đứng yên, Trái Đất quay quanh Mặt Trời, Mặt Trăng quay quanh Trái Đất.B. Mặt Trời và Trái Đất đứng yên, Mặt Trăng quay quanh Trái Đất.C. Mặt Trời đứng yên, Trái Đất và Mặt Trăng quay quanh Mặt TrờiD. Trái Đất đứng yên, Mặt Trời và Mặt Trăng quay quanh Trái Đất.Lời giải: Chọn D.Vì khi đứng ở Trái Đất ta đã lấy Trái Đất làm mốc nên ta sẽ quan sát thấy Mặt Trời và Mặt Trăng quay quanh Trái Đất.<h3 style="text-align:justify;">Bài 5 (trang 38 SGK Vật Lí 10) :</h3>Một chiếc thuyền buồm chạy ngược dòng sông, sau 1 giờ đi được 10 km. Một khúc gỗ trôi theo dòng sông, sau 1 phút trôi được 100/3 m. Vận tốc của thuyền buồm so với nước bằng bao nhiêu?A. 8 km/h. B. 10 km/h. C. 12 km/h. D. Một đáp án khác.Lời giải: Chọn C.Gọi (1) – thuyền; (2) – nước; (3) – bờ, ta có: \({{\vec{v}}_{13}}={{\vec{v}}_{12}}+{{\vec{v}}_{23}}\Rightarrow {{v}_{13n}}={{v}_{12}}-{{v}_{23}}\)Vận tốc của thuyền khi chuyển động ngược dòng là: \({{v}_{13n}}=\frac{10}{1}=10\,km/h.\)Vận tốc của dòng nước là: \({{v}_{23}}=\frac{100}{3}\,m/\text{phút}=2\,km/h.\)Vận tốc của thuyền so với nước là: \({{v}_{12}}={{v}_{13n}}+{{v}_{23}}=10+2=12\,km/h.\)<h3 style="text-align:justify;">Bài 6 (trang 38 SGK Vật Lí 10) :</h3>Một hành khách ngồi trong toa tàu H, nhìn qua cửa sổ thấy toa tàu N bên cạnh và gạch lát sân ga đều chuyển động như nhau. Hỏi toa tàu nào chạy?A. Tàu H đứng yên, tàu N chạy. B. Tàu H chạy, tàu N đứng yên.C. Cả hai tàu đều chạy. D. Các câu A, B, C đều không đúng.Lời giải: ChọnB.Gạch lát sân đang đứng yên, toa tàu N và gạch lát sân ga đều chuyển động như nhau nên toa tàu N đứng yên trên sân.Hành khách ngồi trong toa tàu H, thấy gạch lát sân chuyển động tức là đoàn tàu H đang chuyển động so với gạch lát sân.<h3 style="text-align:justify;">Bài 7 (trang 38 SGK Vật Lí 10) :</h3>Một ô tô A chạy đều trên một đường thẳng với vận tốc 40 km/h. Một ô tô B đuổi theo ô tô A với vận tốc 60 km/h. Xác định vận tốc của ô tô B đối với ô tô A và của ô tô A đối với ô tô B.Lời giải:Gọi (1) – mặt đường; (2) – ô tô A; (3) – ô tô B.Chọn chiều dương là chiều chuyển động của hai xe, ta có v21 = 40 km/h; v31 = 60 km/h.Vận tốc của ô tô A đối với ô tô B là: v23 = v21 – v13 = 40 – 60 = – 20 km/h.Vận tốc của ô tô B đối với ô tô A là: v32 = – v23 = 20 km/h.<h3 style="text-align:justify;">Bài 8 (trang 38 SGK Vật Lí 10) :</h3>A ngồi trên một toa tàu chuyển động với vận tốc 15 km/h đang rời ga. B ngồi trên một toa tàu khác chuyển động với vận tốc 10 km/h đang vào ga. Hai đường tàu song song với nhau. Tính vận tốc của B đối với A.Lời giải:Gọi (1) – sân ga; (2) – A; (3) – B.Chọn chiều dương là chiều chuyển động của A, ta có v21 = 15 km/h; v31 = – 10 km/h.Vận tốc của B đối với A là: v32 = v31 – v21 = – 10 – 15 = – 25 km/h.Chứng tỏ vận tốc của tàu B so với tàu A có độ lớn 25 km/h và ngược chiều so với chiều chuyển động của tàu A.&nbsp;Trên đây là gợi ý giải bài tập Vật Lý 10 bài Tính tương đối của chuyển động. Công thức cộng vận tốc do giáo viên Ican trực tiếp biên soạn theo chương trình mới nhất. Chúc các bạn học tập vui vẻ&nbsp;

TÍNH TƯƠNG ĐỐI CỦA CHUYỂN ĐỘNG. CÔNG THỨC CỘNG VẬN TỐC

Bài 6

Tính tương đối của chuyển động. Công thức cộng vận tốc

SAI SỐ CỦA PHÉP ĐO CÁC ĐẠI LƯỢNG VẬT LÍ

Bài 7

Sai số của phép đo các đại lượng vật lí

THỰC HÀNH:  KHẢO SÁT CHUYỂN ĐỘNG RƠI TỰ DO. XÁC ĐỊNH GIA TỐC RƠI TỰ DO

Bài 8

Thực hành: Khảo sát chuyển động rơi tự do. Xác định gia tốc rơi tự do

CHUYỂN ĐỘNG TRÒN ĐỀU

Bài 5

Chuyển động tròn đều

CHUYỂN ĐỘNG THẲNG BIẾN ĐỔI ĐỀU

Bài 3

Chuyển động thẳng biến đổi đều

Bài 11

Lực hấp dẫn – Định luật vạn vật hấp dẫn

LỰC ĐÀN HỒI CỦA LÒ XO. ĐỊNH LUẬT HÚC

Bài 12

Lực đàn hồi của lò xo – Định luật Húc

Lực ma sát

Bài 13

TỔNG HỢP VÀ PHÂN TÍCH LỰC. ĐIỀU KIỆN CÂN BẰNG CỦA CHẤT ĐIỂM

Bài 9

Tổng hợp và phân tích lực – Điều kiện cân bằng của chất điểm

<h2 style="text-align:center;">BÀI 15. BÀI TOÁN VỀ CHUYỂN ĐỘNG NÉM NGANG</h2><h2 style="text-align:justify;">A. LÍ THUYẾT TRỌNG TÂM</h2><h3 style="text-align:justify;">1. Khảo sát chuyển động ném ngang</h3>+ Ném một vật M từ điểm O ở độ cao h so với mặt đất với vận tốc ban đầu \({{\vec{v}}_{0}}\) theo phương ngang. Bỏ qua sức cản của không khí, vật chỉ chịu tác dụng của trọng lực.+ Chọn hệ tọa độ Đề-các có gốc tại O, trục hoành Ox hướng theo vectơ vận tốc \({{\vec{v}}_{0}}\), trục tung Oy hướng theo vectơ trọng lực \( \vec{P}.\)<img src="https://media.ican.vn/hocmai/cms/01_6a7e4b3be5.png?4929676.765000011" alt="">+ Phân tích chuyển động của vật trên các trục Ox và Oy ta thu được các kết quả sau:<ul><li style="text-align:justify;">Theo trục Ox: M chuyển động thẳng đều. Các phương trình của chuyển động thành phần theo trục Ox của Mx là: ax = 0; vx = v0; x = v0.t</li><li style="text-align:justify;">Theo trục Oy: M chuyển động như một vật rơi tự do. Các phương trình của chuyển động thành phần theo trục Oy của My là ay = g; vy = gt; \(y=\frac{1}{2}g{{t}^{2}}\)</li></ul><h3 style="text-align:justify;">2. Xác định chuyển động của vật</h3>+ Dạng quỹ đạo:<ul><li style="text-align:justify;">Phương trình của đạo của vật: \(y=\frac{g}{2v_{0}^{2}}{{x}^{2}}\)</li><li>Quỹ đạo chuyển động là một nửa Parabol quay bề lõm xuống dưới.</li></ul><img src="https://media.ican.vn/hocmai/cms/02_e155a252fa.PNG?4929681.01" alt="">+ Thời gian chuyển động: \(t=\sqrt{\frac{2h}{g}}\)+ Tầm ném xa: \(L={{x}_{max}}={{v}_{0}}.t={{v}_{0}}\sqrt{\frac{2h}{g}}\)+ Vận tốc tại thời điểm bất kì: \(v=\sqrt{v_{x}^{2}+v_{y}^{2}}=\sqrt{v_{0}^{2}+{{\left( gt \right)}^{2}}} (4)\)Vận tốc của vật khi chạm đất: \(v=\sqrt{v_{0}^{2}+2gh} &nbsp;&nbsp;\)+ Góc giữa \(\vec{v}\) và phương thẳng đứng: \(\tan \alpha =\frac{{{v}_{x}}}{{{v}_{y}}}=\frac{{{v}_{0}}}{gt}\)<h2 style="text-align:justify;">C. GIẢI BÀI TẬP SÁCH GIÁO KHOA</h2><h3 style="text-align:justify;">Câu C1 (trang 86 SGK Vật Lí 10) :</h3>Hãy áp dụng định luật II Niu-tơn theo mỗi trục tọa độ để tìm các gia tốc ax, ay của hai chuyển động thành phần. Kết hợp với điều kiện ban đầu về vận tốc (v0x, v0y), hãy xác định tính chất của mỗi chuyển động thành phần.Trả lời:+ Theo phương Ox: hợp lực tác dụng lên vật bằng 0. Theo định luật II Niutơn ta có:Fx = 0 ⇒ max = 0 ⇒ ax = 0 ⇒ vật chuyển động thẳng đều với v0x = v0.+ Theo phương Oy: vật chỉ chịu tác dụng của trọng lực \(\vec{P}\). Theo định luật II Niutơn ta có:Fy = P ⇒ may = mg ⇒ ay = g ⇒ vật chuyển động rơi tự do với với v0y = 0.<h3 style="text-align:justify;">Câu C2 (trang 87 SGK Vật Lí 10) :</h3>Một vật được ném ngang ở độ cao h = 80 m với vận tốc ban đầu v0 = 20 m/s. Lấy g = 10 m/s2.a) Tính thời gian chuyển động và tầm bay xa của vật.b) Lập phương trình quỹ đạo của vật.Trả lời:a) Thời gian vật chuyển động bằng thời gian vật rơi theo theo phương thẳng đứng nên ta có:\(t=\sqrt{\frac{2h}{g}}=\sqrt{\frac{2.80}{10}}=4\,s.\)Tầm bay xa của vật bằng quãng đường vật chuyển động đều theo phương ngang trong thời gian t:L = v0t = 20.4 = 80 m.b) Phương trình quỹ đạo của vật là: \(y=\frac{g}{2v_{0}^{2}}{{x}^{2}}=\frac{10}{{{2.20}^{2}}}{{x}^{2}}=\frac{1}{80}{{x}^{2}}.\)<h3 style="text-align:justify;">Câu C3 (trang 87 SGK Vật Lí 10) :</h3>Thí nghiệm trên đã xác nhận điều gì?Trả lời:Thí nghiệm xác nhận phương pháp phân tích chuyển động ném ngang như trong bài học là đúng. Thí nghiệm còn xác nhận rằng thời gian vật rơi chỉ phụ thuộc độ cao rơi mà không phụ thuộc vận tốc \({{\vec{v}}_{0}}\) theo đúng công thức \(t=\sqrt{\frac{2h}{g}}\)<h2 style="text-align:justify;">D. CÂU HỎI – BÀI TẬP</h2><h3 style="text-align:justify;">Bài 1 (trang 888 SGK Vật Lí 10) :</h3>Để khảo sát chuyển động ném ngang, ta chọn hệ tọa độ Đề-các như thế nào là thích hợp nhất? Nêu cách phân tích chuyển động ném ngang thành hai chuyển động thành phần theo hai trục của hệ tọa độ đó.Lời giải:+ Chọn hệ tọa độ Đề-các có gốc tại O, trục hoành Ox hướng theo vectơ vận tốc \({{\vec{v}}_{0}}\), trục tung Oy hướng theo vectơ trọng lực \(\vec{P}.\)+ Khi vật M chuyển động thì các hình chiếu Mx và My của nó trên hai trục tọa độ cũng chuyển động theo. Chuyển động của các hình chiều Mx và My gọi là các chuyển động thành phần của vật M. Như vậy ta đã phân tích chuyển động ném ngang thành hai chuyển động thành phần trên hai trục tọa độ Ox và Oy.<h3 style="text-align:justify;">Bài 2 (trang 88 SGK Vật Lí 10) :</h3>Viết các chương trình của hai chuyển động thành phần của chuyển động ném ngang và cho biết tính chất của mỗi chuyển động thành phần.Lời giải:<ul><li style="text-align:justify;">Theo trục Ox, Theo trục Ox: M chuyển động thẳng đều. Các phương trình của chuyển động thành phần theo trục Ox của Mx là: \(\left\{ \begin{align} &nbsp; &amp; {{a}_{x}}=0 \\ &nbsp;&amp; {{v}_{x}}={{v}_{0}} \\ &nbsp;&amp; x={{v}_{0}}.t \\ \end{align} \right.\)</li><li style="text-align:justify;">Theo trục Oy: M chuyển động như một vật rơi tự do. Các phương trình của chuyển động thành phần theo trục Oy của My là: \(\left\{ \begin{align} &nbsp; &amp; {{a}_{y}}=g \\ &nbsp;&amp; {{v}_{y}}=gt \\ &nbsp;&amp; y=\frac{1}{2}g{{t}^{2}} \\ \end{align} \right.\)</li></ul><h3 style="text-align:justify;">Bài 3 (trang 88 SGK Vật Lí 10) :</h3>Lập phương trình quỹ đạo của chuyển động ném ngang, các công thức tính thời gian chuyển động và tầm ném xa.Lời giải:+ Từ phương trình chuyển động của vật theo hai trục Ox và Oy ta có:\(x={{v}_{0}}.t\Rightarrow t=\frac{x}{{{v}_{0}}}\Rightarrow y=\frac{1}{2}g{{t}^{2}}=\frac{1}{2}g{{\left( \frac{x}{{{v}_{0}}} \right)}^{2}}=\frac{g}{2v_{0}^{2}}{{x}^{2}}\)+ Theo trục Oy, vật chuyển động rơi tự do với phương trình \(y=\frac{1}{2}g{{t}^{2}}\)Khi vật chạm đất ta có: \(y = h \Rightarrow y=\frac{1}{2}g{{t}^{2}}=h\Rightarrow t=\sqrt{\frac{2h}{g}}\)+ Tầm bay xa của vật bằng quãng đường vật chuyển động đều theo phương ngang trong thời gian t:\(L={{v}_{0}}t={{v}_{0}}\sqrt{\frac{2h}{g}}\)<h3>Bài 4 (trang 88 SGK Vật Lí 10) :</h3>Bi A có khối lượng lớn gấp đôi bi B. Cùng một lúc tại mái nhà, bi A được thả rơi còn bi B được ném theo phương ngang. Bỏ qua sức cản của không khí.Hãy cho biết câu nào dưới đây là câu đúng?A. A chạm đất trước. B. A chạm đất sau.C. Cả hai chạm đất cùng lúc. D. Chưa đủ thông tin để trả lời.Lời giải: Chọn C.Cả hai chạm đất cùng lúc vì thời gian rơi của vật ném ngang và vật rơi tự do từ cùng một độ cao là như nhau. Đồng thời thời gian rơi tự do không phụ thuộc khối lượng của vật.<h3>Bài 5 (trang 88 SGK Vật Lí 10) :</h3>Một máy bay bay theo phương ngang ở độ cao 10 km với tốc độ 720 km/h . Viên phi công phải thả bom từ xa cách mục tiêu (theo phương ngang) bao nhiêu để quả bom rơi trúng mục tiêu? Lấy g = 10 m/s2. Vẽ một cách gần đúng dạng quỹ đạo của quả bom.Lời giải:v0 = 720 km/h = 200 m/s, h = 10 km = 10000 m.Áp dụng công thức tầm ném xa ta có: \(L={{v}_{0}}\sqrt{\frac{2h}{g}}=200.\sqrt{\frac{2.10000}{10}}\approx 8944\,m=8,944\,km.\)Vẽ một cách gần đúng dạng quỹ đạo của quả bom.<img src="https://media.ican.vn/hocmai/cms/03_22f8639384.PNG?4929675.130000018" alt=""><h3 style="text-align:justify;">Bài 6 (trang 88 SGK Vật Lí 10) :</h3>Một hòn bi lăn dọc theo một cạnh của một mặt bàn hình chữ nhật nằm ngang cao h = 1,25 m. Khi ra khỏi mép bàn, nó rơi xuống nền nhà tại điểm cách mép bàn L = 1,50 m (theo phương ngang)? Lấy g = 10 m/s2. Thời gian rơi của hòn bi làA. 0,35 s. B. 0,125 s. C. 0,5 s. D. 0,25 s.Lời giải: Chọn C.Chuyển động của bi rời khỏi mặt bàn coi như là chuyển động ném ngang với độ cao ban đầu h = 1,25 m và có tầm ném xa là L = 1,50 m.Thời gian rơi của hòn bi là: \(t=\sqrt{\frac{2h}{g}}\,=\sqrt{\frac{2.1,25}{10}}=0,5\,s.\)<h3>Bài 7 (trang 88 SGK Vật Lí 10) :</h3>Với số liệu của bài 6, hỏi tốc độ của viên bi lúc rời khỏi bàn?A. 4,28 m/s. B. 3 m/s. C. 12 m/s. D. 6 m/s.Lời giải: Chọn B.Áp dụng công thức tầm ném xa, ta có tốc độ của viên bi lức rời khỏi bàn là:\({{v}_{0}}=\frac{L}{t}=\frac{1,5}{0,5}=3\,m/s.\)&nbsp;Trên đây là gợi ý giải bài tập Vật Lý 10 bài Bài toán về chuyển động ném ngang do giáo viên Ican trực tiếp biên soạn theo chương trình mới nhất. Chúc các bạn học tập vui vẻ.&nbsp;

BÀI TOÁN VỀ CHUYỂN ĐỘNG NÉM NGANG

Bài 15

Bài toán về chuyển động ném ngang

Bài 16

Thực hành: Xác định hệ số ma sát

<h2 style="text-align:center;">BÀI 14. LỰC HƯỚNG TÂM</h2><h2 style="text-align:justify;">A. LÍ THUYẾT TRỌNG TÂM</h2><h3>1. Lực hướng tâm</h3><ul><li>Định nghĩa: Lực hướng tâm là lực (hay hợp của các lực) tác dụng vào một vật chuyển động tròn đều và gây ra cho vật gia tốc hướng tâm.</li></ul>Lực hướng tâm không phải là một loại lực mới, mà chỉ là một trong các lực đã học hay hợp lực của các lực đó. Nó gây ra gia tốc hướng tâm nên gọi là lực hướng tâm.<ul><li style="text-align:justify;">Công thức: \({{F}_{ht}}=m{{a}_{ht}}=\frac{m{{v}^{2}}}{r}=m{{\omega }^{2}}r\)</li></ul>Trong đó: Fht là lực hướng tâm (N);m là khối lượng của vật (kg)aht là gia tốc hướng tâm (m/s2)v là tốc độ dài của vật chuyển động tròn đều (m/s)r là bán kính quỹ đạo tròn (m)ω là tốc độ góc của vật chuyển động tròn đều (rad/s)<h3 style="text-align:justify;">2. Chuyển động li tâm</h3><ul><li style="text-align:justify;">Trong chuyển động tròn của một vật, khi lực ma sát nghỉ cực đại không đủ lớn để đóng vai trò của lực hướng tâm, lúc này vật trượt trên mặt tiếp xúc rồi văng ra theo phương tiếp tuyến quỹ đạo. Chuyển động này gọi là chuyển động li tâm.</li></ul>⇒ Chuyển động li tâm là chuyển động lệch ra khỏi quỹ đạo tròn theo phương tiếp tuyến với quỹ đạo của vật.<ul><li style="text-align:justify;">Ứng dụng</li><li style="text-align:justify;">Máy vắt li tâm (trong máy giặt): Khi cho máy quay nhanh, lực liên kết giữa nước và vải không đủ lớn để đóng vài trò là lực hướng tâm. Khi đó nước tách ra khỏi vải thành giọt và bắn ra ngoài theo lỗ lưới.</li><li style="text-align:justify;">Tương tự các rổ thường dùng có nhiều lỗ nhỏ để tách nước ra khỏi vật bị ướt.</li><li style="text-align:justify;">Tác hại: Xe qua chỗ rẽ mà chạy nhanh quá sẽ bị trượt li tâm dễ gây tai nạn. Vì vậy để tránh gây tai nạn, thường lắp các biển báo xe đi chậm hay những đoạn đường cong phải được làm nghiêng về phía tâm cong...</li></ul><h2 style="text-align:justify;">B. PHƯƠNG PHÁP GIẢI BÀI TẬP</h2>Bài toán về lực hướng tâmBước 1: Vẽ hình và phân tích lực.Bước 2: Viết phương trình định luật II Niu-tơn: \(\sum{\vec{F}}=m\vec{a}\,\,(*)\)Bước 3: Chiếu phương trình (*) lên phương bán kính chiều hướng vào tâm quỹ đạo thì:\(m.{{a}_{ht}}=m\frac{{{v}^{2}}}{R}=m{{\omega }^{2}}R.\)Kết hợp với các công thức của chuyển động tròn để xác định yêu cầu của bài toánChú ý:<ul><li style="text-align:justify;">Lực hướng tâm trong chuyển động tròn có thể là một lực hoặc hợp của nhiều lực tác dụng lên vật.</li><li style="text-align:justify;">Một số công thức về chuyển động tròn cần lưu ý:</li></ul>Chu kì: \(T=\frac{2\pi }{\omega }=\frac{\Delta t}{N}\), trong đó N là số vòng vật chuyển động trong thời gian Dt.<ul><li style="text-align:justify;">Mối liên hệ giữa các đại lượng T, f và w: \(\omega =\frac{2\pi }{T}=2\pi f.\)</li><li style="text-align:justify;">Tốc độ dài của vật chuyển động tròn: \(v=\frac{s}{t}\xrightarrow{s\,=\,r.\varphi }v=\frac{r.\varphi }{t}=\omega .r.\)</li><li style="text-align:justify;">Gia tốc hướng tâm của vật chuyển động tròn đều: \({{a}_{ht}}=\frac{{{v}^{2}}}{r}=r.{{\omega }^{2}}.\)</li></ul><h2 style="text-align:justify;">C. GIẢI BÀI TẬP SÁCH GIÁO KHOA</h2><h3 style="text-align:justify;">Câu C1 (trang 81 SGK Vật Lí 10) :</h3>a) Lực nào đã gây ra gia tốc hướng tâm cho vật?b) Tại sao khi bàn quay nhanh đến một mức nào đó thì vật sẽ văng ra ngoài bàn?Trả lời:a) Lực ma sát nghỉ hướng vào tâm đã gây ra gia tốc hướng tâm cho vật?b) Vật sẽ văng ra ngoài khi lực ma sát nghỉ cực đại nhỏ hơn lực hướng tân cần thiết để giữ cho vật giữ cho vật chuyển động tròn theo bàn quay.<h2 style="text-align:justify;">D. CÂU HỎI – BÀI TẬP</h2><h3 style="text-align:justify;">Bài 1 (trang 82 SGK Vật Lí 10) :</h3>Phát biểu và viết công thức của lực hướng tâm.Lời giải:Lực hướng tâm: là lực hay hợp lực tác dụng vào một vật đang chuyển động tròn đều và gây ra cho vật gia tốc hướng tâm gọi là lực hướng tâm.Công thức của lực hướng tâm: \({{F}_{ht}}=m{{a}_{ht}}=\frac{m{{v}^{2}}}{r}=m{{\omega }^{2}}r\)<h3>Bài 2 (trang 82 SGK Vật Lí 10) :</h3>a) Lực hướng tâm có phải là một loại lực mới như lực hấp dẫn hay không?b) Nếu nói (trong ví dụ b sách giáo khoa) vật chịu 4 lực là \(\vec{P},\,\vec{N},\,{{\vec{F}}_{m\text{s}n}} \) và \({{\vec{F}}_{ht}} \) thì đúng hay sai? Tại sao?Lời giải:a) Lực hướng tâm không phải là một loại lực mới mà có thể là lực hấp dẫn, lực ma sát nghỉ hoặc hợp lực của các lực đó.b) Nếu nói (trong ví dụ b sách giáo khoa) vật chịu 4 lực là \(\vec{P},\,\vec{N},\,{{\vec{F}}_{m\text{s}n}} \) và \({{\vec{F}}_{ht}} \) là sai.Vật chỉ chịu tác dụng của 3 lực là \(\vec{P},\,\vec{N},\,{{\vec{F}}_{m\text{s}n}}\) và lực \({{\vec{F}}_{m\text{s}n}}\) đóng vai trò là lực hướng tâm.<h3>Bài 3 (trang 82 SGK Vật Lý 10) :</h3>Nêu một vài ứng dụng của chuyển động li tâm.Lời giải:Ứng dụng: Lồng vắt quần áo của máy giặt. Khi lồng của máy quay với tốc độ lớn, lực liên kết giữa nước và vải không đủ lớn để đóng vai trò lực hướng tâm. Nên khi đó nước tách ra khỏi vải bắn ra ngoài qua các lỗ lưới của lồng giặt.<h3 style="text-align:justify;">Bài 4 (trang 82 SGK Vật Lý 10) :</h3>Một vật có khối lượng m = 20 g đặt ở mép một chiếc bàn quay. Hỏi phải quay bàn với tần số vòng lớn nhất bằng bao nhiêu để vật không văng ra khỏi bàn? Cho biết mặt bàn hình tròn, bán kính 1 m. Lực ma sát nghỉ cực đại bằng 0,08 N.Lời giải:Để vật không bị văng ra ngoài khỏi bàn thì: Fht ≤ Fmsn (max)Lực hướng tâm tác dụng vào vật:Fht = mω2r = m.4π2f2r = 20.10-3. 4. (3,14)2. f2. 12 = 8.10-2. 9,8596. f2Để vật không bị văng ra khỏi mặt bàn ta có:Fht ≤ Fmsn ⇔ 8.10-2. 9,8596. f2 ≤ 8.10-2 ⇒ f2 ≤ 0,1 ⇔ fmax = 0,31 vòng/ giây.<h3 style="text-align:justify;">Bài 5 (trang 83 SGK Vật Lí 10) :</h3>Một ô tô có khối lượng 1200 kg chuyển động đều qua một đoạn cầu vượt (coi là cung tròn) với tốc độ 36 km/h. Hỏi áp lực của ô tô vào mặt đường tại điểm cao nhất (Hình 14.7) bằng bao nhiêu?<img src="https://media.ican.vn/hocmai/cms/01_719696ffe4.png?4408977.130000014" alt="">Biết bán kính cong của đoạn cầu vượt là 50 m. Lấy g = 10 m/s2 .A. 11760 N. B. 11950 N. C. 14400N. D. 9600 N.Lời giải: Chọn D.Theo định luật II Niu tơn ta có: \(\vec{N}+\vec{P}={{\vec{F}}_{ht}}\)Chiếu lên phương bán kính chiều hướng vào tâm quỹ đạo, ta có:\(-N+P\cos \alpha =m{{a}_{ht}}\Rightarrow N=mg\cos \alpha -m\frac{{{v}^{2}}}{R}=m\left( g\cos \alpha -\frac{{{v}^{2}}}{R} \right)=1200\left( 10-\frac{{{10}^{2}}}{50} \right)=9600\,N.\)<h3 style="text-align:justify;">Bài 6 (trang 83 SGK Vật Lí 10) :</h3>Một vệ tinh nhân tạo bay quanh Trái Đất ở độ cao h bằng bán kính R của Trái Đất. Cho R = 6400 km và lấy g = 10 m/s2 . Hãy tính tốc độ và chu kì quay của vệ tinh.Lời giải:Lực hấp dẫn giữa vệ tinh và Trái Đất đóng vai trò là lực hướng tâm, ta có: Fhd = Fht\(G\frac{m\text{M}}{{{\left( R+h \right)}^{2}}}=\frac{m{{v}^{2}}}{R+h}\Rightarrow v=\sqrt{\frac{G\text{M}}{R+h}}\)Mặt khác, ta có: \(g=\frac{G\text{M}}{{{R}^{2}}}\Rightarrow v=\sqrt{\frac{G\text{M}}{{{R}^{2}}}\cdot \frac{{{R}^{2}}}{R+R}}=\sqrt{g\cdot \frac{R}{2}}=\sqrt{10\cdot \frac{6400000}{2}}=5656,9\,m/s.\)Chu kì quay của vệ tinh là: \(T=\frac{2\pi }{\omega }=\frac{2\pi .\left( \text{R}+h \right)}{v}=\frac{2\pi .2\text{R}}{v}=\frac{4\pi .6400000}{5656,9}=14209,0\,s.\)<h3>Bài 7 (trang 83 SGK Vật Lí 10) :</h3>Hãy giải thích các chuyển động sau đây bằng chuyển động li tâm:a) Cho rau đã rửa vào rổ rồi vẩy một lúc thi rau ráo nước.b) Thùng giặt quần áo của máy giặt có nhiều lỗ thủng nhỏ ở thành xung quanh (Hình 14.8). Ở công đoạn vắt nước, van xả nước mở ra và thùng quay nhanh làm quần áo ráo nước.<img src="https://media.ican.vn/hocmai/cms/02_6aafa072a9.png?4408978.860000003" alt="">Lời giải:a) Khi vẩy rau, nước và rau chuyển động tròn (một cung tròn). Nếu vẩy nhanh, lực liên kết giữa nước và rau nhỏ hơn lực hướng tâm cần thiết. Mặt khác rau thì được rổ giữ lại, do đó các giọt nước văng đi.b) Khi thùng giặt quay nhanh, lực liên kết giữa nước và vài nhỏ hơn lực hướng tâm cần thiết, khi đó nước tách ra khỏi vải và văng ra ngoài qua lỗ lưới của thùng giặt.&nbsp;Trên đây là gợi ý giải bài tập Vật Lý 10 bài Lực hướng tâm do giáo viên Ican trực tiếp biên soạn theo chương trình mới nhất. Chúc các bạn học tập vui vẻ.

LỰC HƯỚNG TÂM

Bài 14

Lực hướng tâm

<h2 style="text-align:center;">BÀI 19. QUY TẮC HỢP LỰC SONG SONG CÙNG CHIỀU</h2><h2 style="text-align:justify;">A. LÍ THUYẾT TRỌNG TÂM</h2><h3 style="text-align:justify;">1. Quy tắc tổng hợp hai lực song song cùng chiều</h3>a) Quy tắc<ul><li style="text-align:justify;">Hợp của hai lực \({{\vec{F}}_{1}}, {{\vec{F}}_{2}}\) song song cùng chiều là một lực \(\vec{F}\) song song cùng chiều và có độ lớn bằng tổng độ lớn của hai lực ấy.</li><li style="text-align:justify;">Giá của hợp lực \(\vec{F}\) chia khoảng cách giữa giá của hai lực \({{\vec{F}}_{1}}, {{\vec{F}}_{2}}\) song song thành những đoạn tỉ lệ nghịch với độ lớn của hai lực ấy.</li></ul>Biểu thức: \(\left\{ \begin{align} &nbsp; &amp; F={{F}_{1}}+{{F}_{2}} \\ &nbsp;&amp; \frac{{{F}_{1}}}{{{F}_{2}}}=\frac{{{d}_{2}}}{{{d}_{1}}}\,\left( chia\,\,trong \right) \\ \end{align} \right.\)<img src="https://media.ican.vn/hocmai/cms/190_7d244be74f.PNG?13365276.605000021" alt="">b) Chú ý<ul><li style="text-align:justify;">Đối với những vật đồng chất và có dạng hình học đối xứng thì trọng tâm nằm ở tâm đối xứng của vật.</li></ul><img src="https://media.ican.vn/hocmai/cms/191_ffceb4350a.png?13392823.665000003" alt=""><ul><li style="text-align:justify;">Có nhiều khi ta phải phân tích một lực \(\vec{F}\) thành hai lực \({{\vec{F}}_{1}}, {{\vec{F}}_{2}}\) song song và cùng chiều với lực \(\vec{F}\). Vì đây là phép làm ngược lại với tổng hợp lực nên ta có: \(\left\{ \begin{align} &nbsp; &amp; {{F}_{1}}+{{F}_{2}}=F \\ &nbsp;&amp; \frac{{{F}_{1}}}{{{F}_{2}}}=\frac{{{d}_{2}}}{{{d}_{1}}}\, \\ \end{align} \right.\)</li></ul>Từ hệ phương trình trên ta suy ra được hai lực F1 và F2.b) Điều kiện cân bằng của một vật chịu tác dụng của ba lực song song:<ul><li style="text-align:justify;">Ba lực đó phải có giá đồng phẳng.</li><li style="text-align:justify;">Lực ở trong phải ngược chiều với hai lực ở ngoài.</li><li style="text-align:justify;">Hợp lực của hai lực ở ngoài phải cân bằng với lực ở trong. Biểu thức: \({{\vec{F}}_{1}}+{{\vec{F}}_{2}}=-{{\vec{F}}_{3}}.\)</li></ul><img src="https://media.ican.vn/hocmai/cms/192_a163846afb.PNG?13392825.565000007" alt=""><h2 style="text-align:justify;">B. PHƯƠNG PHÁP GIẢI BÀI TẬP</h2>Dạng 1. Điều kiện cân bằng của một vật chịu tác dụng của ba lực song songBước 1: Xác định các lực tác dụng lên vật.Bước 2: Áp dụng quy tắc hợp hai lực song song cùng chiều: \(\left\{ \begin{align} &nbsp; &amp; F={{F}_{1}}+{{F}_{2}} \\ &nbsp;&amp; \frac{{{F}_{1}}}{{{F}_{2}}}=\frac{{{d}_{2}}}{{{d}_{1}}}\,\left( chia\,\,trong \right) \\ \end{align} \right.\)Dạng 2. Xác định trọng tâm của vật rắnCách 1: Xác định bằng quy tắc tổng hợp hai lực song song cùng chiềuCách 2: sử dụng phương pháp tọa độ: \(\left\{ \begin{align} &nbsp; &amp; x=\frac{\sum{{{m}_{i}}}.{{x}_{i}}}{{{m}_{i}}} \\ &nbsp;&amp; y=\frac{\sum{{{m}_{i}}}.{{y}_{i}}}{{{m}_{i}}} \\ &nbsp;&amp; z=\frac{\sum{{{m}_{i}}}.{{z}_{i}}}{{{m}_{i}}} \\ \end{align} \right.\)<h2 style="text-align:justify;">C. GIẢI BÀI TẬP SÁCH GIÁO KHOA</h2><h3 style="text-align:justify;">Câu C1 (trang 104 SGK Vật Lí 10):</h3><img src="https://media.ican.vn/hocmai/cms/193_d5b40d99b0.png?13392811.585000018" alt="">a) Lực kế chỉ giá trị F bằng bao nhiêu?b) Chứng minh rằng, có thể tìm được tỉ số \(\frac{{{P}_{1}}}{{{P}_{2}}}=\frac{{{d}_{2}}}{{{d}_{1}}}\) (cho bởi thí nghiệm) bằng cách vận dụng qui tắc momen lực đối với trục quay O.Trả lời:Lực kế chỉ F bằng tổng độ lớn P1 và P2, tức: F = P1 + P2.Gọi trục quay là O, áp dụng quy tắc momen lực cho trục quay O , ta có:P1.d1 = P2. d2 (d1 = OO1 và d2 = OO2) \(\Rightarrow \frac{{{P}_{1}}}{{{P}_{2}}}=\frac{{{d}_{2}}}{{{d}_{1}}}\)<h3 style="text-align:justify;">Câu C2 (trang 104 SGK Vật Lí 10):</h3>Coi thước là một đoạn thẳng nằm ngang. Hãy biểu diễn các vectơ lực \({{\vec{P}}_{1}},\,{{\vec{P}}_{2}}\) và hợp lực \(\vec{P}\) của chúng.<img src="https://media.ican.vn/hocmai/cms/194_8b9f13ace6.png?13392813.285000011" alt="">Trả lời:Biểu diễn các vectơ lực \({{\vec{P}}_{1}},\,{{\vec{P}}_{2}}\) và hợp lực \(\vec{P}\) của chúng.<img src="https://media.ican.vn/hocmai/cms/195_e75b612f2d.png?13392818.450000022" alt=""><h3 style="text-align:justify;">Câu C3 (trang 105 SGK Vật Lí 10):</h3>a) Tại sao trọng tâm của chiếc nhẫn lại nằm ngoài phần vật chất của vật (Hình 19.5)?<img src="https://media.ican.vn/hocmai/cms/196_1bc205dc70.png?13522760.515000002" alt="">b) Nêu một số vật khác có trọng tâm nằm ngoài phần vật chất của vật.Trả lời:a) Do tính chất đối xứng, hợp lực của hai phần nhỏ xuyên tâm đối xứng bất kì đặt tại tâm của vòng nhẫn như hình vẽ.<img src="https://media.ican.vn/hocmai/cms/197_0b171282e0.png?13522761.809999997" alt="">b) Một số vật khác có trọng tâm nằm ngoài phần vật chất của vật là: lốp xe, quả bóng bàn, ống nước.<h3 style="text-align:justify;">Câu C4 (trang 106 SGK Vật Lí 10):</h3>Vận dụng quy tắc hợp lực song song cùng chiều, hãy nêu những đặc điểm của hệ ba lực song song cân bằng (Hình 19.6).<img src="https://media.ican.vn/hocmai/cms/198_b1a354a7c6.png?13556032.96500002" alt="">Trả lời:Đặc điểm của hệ ba lực song song cân bằng:- Ba lực đó phải có giá đồng phẳng.- Lực ở trong phải ngược chiều với hai lực ở ngoài.- Hợp lực của hai lực ở ngoài phải cân bằng với lực ở trong.<h2 style="text-align:justify;">D. CÂU HỎI VÀ BÀI TẬP</h2><h3 style="text-align:justify;">Bài 1 (trang 106 SGK Vật Lí 10):</h3>Phát biểu quy tắc tổng hợp hai lực song song cùng chiều.Lời giải:<ul><li style="text-align:justify;">Hợp của hai lực \({{\vec{F}}_{1}}, {{\vec{F}}_{2}}\) song song cùng chiều là một lực \(\vec{F}\) song song cùng chiều và có độ lớn bằng tổng độ lớn của hai lực ấy.</li><li style="text-align:justify;">Giá của hợp lực \(\vec{F}\) chia khoảng cách giữa giá của hai lực \({{\vec{F}}_{1}}, {{\vec{F}}_{2}}\) song song thành những đoạn tỉ lệ nghịch với độ lớn của hai lực ấy.</li></ul>&nbsp;Biểu thức: \(\left\{ \begin{align} &nbsp; &amp; F={{F}_{1}}+{{F}_{2}} \\ &nbsp;&amp; \frac{{{F}_{1}}}{{{F}_{2}}}=\frac{{{d}_{2}}}{{{d}_{1}}}\,\left( chia\,\,trong \right) \\ \end{align} \right.\)&nbsp;<h3 style="text-align:justify;">Bài 2 (trang 106 SGK Vật Lí 10) :</h3>Một người gánh một thùng gạo nặng 300 N và một thùng ngô nặng 200 N. Đòn gánh dài 1 m. Hỏi vai người đó phải đặt ở điểm nào, chịu một lực bằng bao nhiêu? Bỏ qua trọng lực của đòn gánh.Lời giải:<img src="https://media.ican.vn/hocmai/cms/199_c38ef5fd69.PNG?13587180.420000019" alt="">Lực đặt vào vai chính là hợp lực của trọng lực hai thúng gạo và ngô. Lực này bằng tổng trọng lượng 2 thúng gạo và ngô:P = P1 + P2 = 300 + 200 = 500 N.Gọi O là điểm đặt của vai.Ta có: \(\frac{\text{OA}}{\text{OB}}\text{=}\frac{{{\text{P}}_{\text{2}}}}{{{\text{P}}_{\text{1}}}}\text{=}\frac{200}{300}\text{=}\frac{2}{3}\text{.}\)Mặt khác OA + OB = 1 m. Suy ra: OA = 0,4 m và OB = 0,6 m.Vậy vai người đó phải đặt ở điểm nào O cách điểm đặt gánh gạo một khoảng 40 cm, và chịu một lực bằng 500 N.<h3 style="text-align:justify;">Bài 3 (trang 106 SGK Vật Lí 10) :</h3>Hai người dùng một chiếc gậy để khiêng một cỗ máy nặng 1000 N. Điểm treo cỗ máy cách vai người đi trước 60 cm và cách vai người đi sau 40 cm. Bỏ qua trọng lượng của gậy, hỏi mỗi người chịu một lực bằng bao nhiêu?Lời giải:<img src="https://media.ican.vn/hocmai/cms/1901_7ef3bc336d.PNG?13587189.925000014" alt="">Gọi O là điểm treo cỗ máy, A và B lần lượt là vai của người đi trước và người đi sau.Theo quy tắc hợp lực song song ta có: \(\left\{ \begin{array}{l} P = {P_1} + {P_2} = 1000\,N\\ \frac{{{P_1}}}{{{P_2}}} = \frac{{{d_2}}}{{{d_1}}}\, = \frac{{60}}{{40}} = \frac{3}{2} \end{array} \right. \Rightarrow \left\{ \begin{array}{l} {P_1} = 600\,N\\ {P_2} = 400\,N \end{array} \right.\)Vậy mỗi người chịu lực là 600 N và 400 N.<h3 style="text-align:justify;">Bài 4 (trang 106 SGK Vật Lý 10) :</h3>Một tấm ván nặng 240 N được bắc qua một con mương. Trọng tâm của tấm ván cách điểm tựa A 2,4 m và cách điểm tựa B 1,2 m. Hỏi lực mà tấm ván tác dụng lên điểm tựa A bằng bao nhiêu?A. 160 N. B. 80 N. C. 120 N. D. 60 N.Lời giải: Chọn B.<img src="https://media.ican.vn/hocmai/cms/1903_fa87b314ea.PNG?13587187.150000013" alt=""> Theo quy tắc hợp lực song song ta có: \(\left\{ \begin{array}{l} P = {P_A} + {P_B} = 240\,N\\ \frac{{{P_A}}}{{{P_B}}} = \frac{{{d_B}}}{{{d_A}}}\, = \frac{{1,2}}{{2,4}} = \frac{1}{2} \end{array} \right. \Rightarrow \left\{ \begin{array}{l} {P_A} = 80\,N\\ {P_B} = 160\,N \end{array} \right.\)Lực mà tấm ván tác dụng lên điểm tựa A bằng 80 N.<h3 style="text-align:justify;">Bài 5 (trang 106 SGK Vật Lí 10) :</h3>Hãy xác định trọng tâm của một bản phẳng mỏng, đồng chất, hình chữ nhật, dài 12 cm, rộng 6 cm, bị cắt mất một phần hình vuông có cạnh 3 cm ở một góc (Hình 19.7).<img src="https://media.ican.vn/hocmai/cms/1904_dab942b7e8.PNG?13576569.864999998" alt="">Lời giải:<img src="https://media.ican.vn/hocmai/cms/1905_11cf39e09d.png?13587191.515000014" alt="">Vì bản phẳng, mỏng, đồng chất nên ta có thể coi nó gồm hai tấm ghép lại.- Tấm thứ nhất có dạng hình chữ nhật, dài 9 cm và rộng 6 cm, trọng lực là \({{\vec{P}}_{1}}\) đặt tại G1.- Tấm thứ hai có dạng hình vuông, mỗi cạnh 3 cm, trọng lực là \({{\vec{P}}_{2}}\) đặt tại G2.Như vậy, bản mỏng đang xét có trọng lực \(\vec{P}={{\vec{P}}_{1}}+{{\vec{P}}_{2}}\) đặt tại G.Theo quy tắc hợp lực song song ta có: \(\frac{{{\text{P}}_{1}}}{{{\text{P}}_{2}}}=\frac{{{\text{d}}_{2}}}{{{\text{d}}_{1}}}=\frac{\text{G}{{\text{G}}_{2}}}{\text{G}{{\text{G}}_{1}}}\)Mặt khác: \(\frac{{{\text{P}}_{1}}}{{{\text{P}}_{2}}}=\frac{{{\text{S}}_{1}}}{{{\text{S}}_{2}}}=\frac{6.9}{3.3}=6\Rightarrow \frac{\text{G}{{\text{G}}_{2}}}{\text{G}{{\text{G}}_{1}}}=6\Leftrightarrow \text{G}{{\text{G}}_{2}}=6.\text{G}{{\text{G}}_{1}}\left( 1 \right)\)Từ hình vẽ ta thấy: \({{G}_{1}}{{G}_{2}}=\sqrt{{{6}^{2}}+1,{{5}^{2}}}=6,18cm\left( 2 \right)\)Từ (1) và (2) ta có: \({{G}_{1}}{{G}_{2}}=G{{G}_{1}}+G{{G}_{2}}=7G{{G}_{1}}=6,18cm\Rightarrow \left\{ \begin{align} &nbsp; &amp; G{{G}_{1}}=0,88cm \\ &nbsp;&amp; G{{G}_{21}}=5,3cm \\ \end{align} \right.\)Trên đây là gợi ý giải bài tập Vật Lý 10 bài quy tắc hợp lực song song cùng chiều do giáo viên Ican trực tiếp biên soạn theo chương trình mới nhất. Chúc các bạn học tập vui vẻ.

QUY TẮC HỢP LỰC SONG SONG CÙNG CHIỀU

Bài 19

Quy tắc hợp lực song song cùng chiều

BA ĐỊNH LUẬT NIU-TƠN

Bài 10

Ba định luật Niutơn

Bài 21

Chuyển động tịnh tiến của vật rắn. Chuyển động quay của vật rắn quanh một trục cố định

Bài 22

Ngẫu lực

Bài 18

Cân bằng của một vật có trục quay cố định. Momen lực

Bài 24

Công và công suất

Bài 25

Động năng

Bài 17

Cân bằng của một vật chịu tác dụng của hai lực và của ba lực không song song

Chương 1: ĐỘNG HỌC CHẤT ĐIỂM

Chương 2: ĐỘNG LỰC HỌC CHẤT ĐIỂM

Chương 3: TĨNH HỌC VẬT RẮN

Chương 4: CÁC ĐỊNH LUẬT BẢO TOÀN

Chương 5: CHẤT KHÍ

Chương 6: CƠ SỞ CỦA NHIỆT ĐỘNG LỰC HỌC

Chương 7: CHẤT RẮN - CHẤT LỎNG VÀ SỰ CHUYỂN THỂ