CÁCH LÀM BÀI NGHỊ LUẬN VỀ MỘT VẤN ĐỀ TƯ TƯỞNG, ĐẠO LÍ
I. HƯỚNG DẪN SOẠN BÀI
Câu a (Sách giáo khoa Ngữ văn 9 tập 2 - trang 52)
- Điểm giống nhau giữa các đề bài:
+ Hình thức: gồm 2 phần:
- Phần 1: nêu vấn đề cần nghị luận.
- Phần 2 yêu cầu cụ thể của việc nghị luận (suy nghĩ, bàn, suy nghĩ).
+ Nội dung: vấn đề cần nghị luận là vấn đề về tư tưởng, đạo lí.
Câu b (Sách giáo khoa Ngữ văn 9 tập 2 - trang 68)
- Một vài đề bài tương tự:
+ Suy nghĩ của em về lòng nhân ái.
+ Suy nghĩ của em về lời răn dạy của Phật: “Giọt nước chỉ hòa vào biển cả mới không cạn mà thôi”.
+ Suy nghĩ của em về câu nói của nhà văn M.Gorki: “Nơi lạnh lẽo nhất không phải là Bắc cực mà là nơi không có tình thương”…
II. KIẾN THỨC TRỌNG TÂM
- Muốn làm tốt bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí, ngoài các yêu cầu chung đối với mọi bài văn, cần chú ý vận dụng các phép lập luận giải thích, chứng minh, phân tích, tổng hợp.
- Dàn bài chung:
+ Mở bài: Giới thiệu vấn đề tư tưởng, đạo lí cần bàn luận.
+ Thân bài:
- Giải thích, chứng minh nội dung vấn đề tư tưởng, đạo lí.
- Nhận định, đánh giá vấn đề tư tưởng, đạo lí đó trong bối cảnh của cuộc sống riêng, chung.
+ Kết bài: Kết luận, tổng kết, nêu nhận thức mới, tỏ ý khuyên bảo hoặc tỏ ý hành động.
- Bài làm cần lựa chọn góc độ riêng để giải thích, đánh giá và đưa ra được ý kiến của người viết.
III. GỢI Ý LUYỆN TẬP
Câu 1 (Sách giáo khoa Ngữ văn 9 tập 2 - trang 55)
Đề bài: Tinh thần tự học.
1. Mở bài: Giới thiệu vai trò của việc tự học trong thời đại ngày nay.
2. Thân bài:
- Giải thích:
+ Học là quá trình lĩnh hội tri thức thông qua sự chỉ dạy của thầy cô hay đọc sách báo, tìm kiếm thông tin trên mạng in-tơ-nét.
+ Tự học là ý thức, thái độ tự giác, chủ động trong học tập; tự lập, tự tìm kiếm và lĩnh hội tri thức.
- Bình luận, chứng minh:
+ Tự học có vai trò quan trọng với mỗi người:
- Tự học giúp con người thu được nhiều lợi ích (kiến thức, kĩ năng…) (Dẫn chứng: Mạc Đĩnh Chi tự học thi đỗ Trạng nguyên, Bác Hồ tự học và biết nhiều thứ tiếng, M.Gor-ki tự học để trở thành nhà văn…).
- Nếu không tự học, con người chịu nhiều hậu quả.
- Mở rộng:
+ Tự học không có nghĩa là không cần thầy cô, bởi “Không thầy đố mày làm nên”.
+ Tự học cần có phương pháp, phương tiện hỗ trợ…
3. Kết bài: Rút ra bài học nhận thức và hành động:
- Nhận thức: Tự học là chiếc chìa khóa dẫn con người đến với thành công.
- Hành động:
+ Nỗ lực tự học ở nhà.
+ Đi một ngày đàng, học một sàng khôn…
Gợi ý Văn 9 Soạn bài Cách làm bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí do giáo viên Ican trực tiếp biên soạn theo chương trình mới nhất. Chúc các bạn học tập vui vẻ